Samos nasıl bir yer

Bunu bir yıl önce yazmıştım. O kadar çok soran oldu ki yeniden paylaşıyorum.
Olağanüstü dağlık, çok yeşil. Kuzey yamaçları yer yer Karadeniz dağları gibi orman. İki kasabası (Vathi ve Karlovasi), üç turistik merkezi (Pithagorio, Kokkari, Votsalakia), otuz kadar da dünyalar güzeli köyü var. Kış nüfusu otuz iki bin. Yaz sezonunda toplam yüz binden biraz artık Avrupalı turist, yirmi bin kadar Türk turist giriş yapıyor.

İnsanları neredeyse istisnasız alçakgönüllü, candan, dürüst ve şaşılacak kadar güleryüzlü. Fakirlik yok; gösterişli zenginlik de yok. Suç oranı sıfıra yakın. Yılda ortalama iki hırsızlık vakası polise yansırmış, son cinayet galiba 1950'lerde işlenmiş. Kışın dokuz ay trafik polisi yok. Yazın da ilk geldiklerinde biraz gövde gösterip sonra ortadan kaybolurlar. Bir yıl oldu trafikte öfkelenen kimse görmedim. Hiç sarhoş görmedim.

Arazi aşırı engebeli olduğundan gezip keşfetmesi bir iki ayı rahat alıyor. Nefes kesici plajlar var (elli tane kadar). Bir iki kumsal dışında sahiller yumuşak beyaz mermer çakıl olduğundan deniz her zaman berrak ve göz kamaştırıcı mavilikte. Daha önemlisi: Adayı günlerce dolaş, gözü rahatsız eden bir tane çirkinlik görmüyorsun. Apartman yok, toplu konut sitesi yok, ucube gecekondu yok, çok yıldızlı hayvan oteli yok, dağlara gelişigüzel atılmış bıçak yaraları yok. Türkiye'den buraya gelen herkesi en çok şaşırtan bu. Demek oluyormuş, zor da değilmiş. (Çirkin olan sadece Vathi'deki yeni liman/gümrük binası ile iç mahalledeki valilik. Devlet, ne de olsa.)

1834-1913 arası özerk prenslik iken ada refah görmüş. O günden bu yana uyukluyor. Herkesin birazcık bağı, zeytinliği, birkaç meyve ağacı, belki bir sıra arı kovanı var. Ama ciddi bir tarım ekonomisi yok. Tek önemli gelir kaynağı turizm, o da ancak Haziran'dan Ekim başına kadar, dört ay. Emekli gelirin yoksa geçim kolay değil.

Yabancıya istihdam olanağı sıfır. İşletmelerin yüzde doksan dokuzu azami üç beş kişilik aile işletmesi, garson da lazım olsa Arnavutlar var. Belgesiz (kaçak) çalışmak zor, cezaları caydırıcı.

İş bulmak kolay değil, ama iş kurmak cazip görünüyor. Piyasa boşlukları çok. AB üyesi olmayan ülke vatandaşları için zorluklar var, ama aşılmaz şeyler değil. Suriyeliyle evli birisi akıl etti mesela, Vathi'de bir falafel dükkanı açtı, epey başarılı oldu.