Wednesday, December 9, 2020

Kelimebaz iş başında - 2

Veysi/Veysel

Veysi’ler (26.000 kişi) hemen hemen istisnasız Kürt, buna karşılık Veyis (7.700 kişi) Kürtlerde hiç görülmüyor. Veysel (86.000 kişi) tek tük Kürt olsa da büyük çoğunlukla Türk. Üveys Urfa’da özellikle Bozova, Hilvan, Suruç ilçelerinde görülüyor. Arap olabilirler mi diye aklımdan geçti ama sanırım onlar da Kürt olmalı.

Hepsinin aslı tabii Hz. Üveys el-Karani. Peygamber asrında Yemen'de yaşamış, aziz naşı biz ölümlülerin aklının ermeyeceği usullerle Siirt'in Baykan ilçesine intikal etmiş. Halen Güneydoğu'nun en işlek iç turizm destinasyonlarından biridir, kebapçının, misafirhanenin bini bir para.

Canbeg

Canbeg aşireti 17. veya 18. yy’da Elazığ-Baskil tarafından kalkıp Sivas, Yozgat, Çorum ve Konya Cihanbeyli’ye göçmüş. Vaktiyle Kürtçe konuşurlarmış. Resmi İslamın gereklerine kulak asmadıkları için Alevi sayılırlarmış. Şimdi öyle anlaşılıyor ki bir kısmı (çoğu?) zemine intibak edip Kürtçeyi unutmuş; dini itikatlarını da düzeltmişler. Sorarsan ısrarla Türkmen olduklarını söylüyorlar. Aksini söyleyeni yalancılık, art niyetlilik, vatan hainliği, afedersin Ermenilik vs. ile suçluyorlar. Haklılar mı? Elbette haklılar. O zahmetli diyarda ‘Kürt’ diye damgalanmanın kime ne yararı var? Evladını yarın bu yüzden polis okuluna yazdıramazsan hesabını kim verecek?

Tersi de var. Rişvan aşiretinin Rumiyan kolu Gaziantep’te Nizip ile Yavuzeli ilçelerinde oturuyor. Adı üstünde Rumi, yani Türk yahut Türkten dönme. Ta 16.-17. yy olaylarında Kürtlerin egemenliğindeki Rişvan konfederasyonunun kanadı altına girmişler. Halen Kürtçe konuşuyorlar. Lakin ‘bunlar Kürt’ desen dayak yiyorsun. ‘Bunlar Kürt değil’ desen öbür taraftan dayak yiyorsun.

Yer Adları sitesini halkın katkılarına açmanın cezası bunlar. On senedir, aralıksız, birileri Nizip’in falanca köyü Kürttür diye yazar, ertesi gün biri kudurur ‘Türkmen onlar şerefsiz’ diye saldırır, silersin niye sildin derler, belli değil yazarsın vay utanmaz orası özbeöz Kürttür diye üstüne tükürürler, ikisi birden kullanıcı notu olarak kalsın dersin o yalancılara neden prim verdin diye küserler. Zor iş.

13 comments:

  1. Antepte büyük bir kürt nüfusu var. Özellikle nizip, yavuzeli, nurdağı, islahiye de. Hemen her ilçe de kürtler mevcut. Mesela meşhur karayılan kürt. Kürtlük geçer akçe olmadığı için kürdüm diyeni bulmak çok zor. Kendine Türküm diyen özellikle merkezin zengin yerli ailelerinin önemli bir kısmı halep asıllı Arap. 100 yılda Türklüğe çok hızlı entegre olmuş bir şehir. Koşarak Türklesmisler.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Kürtlük neden Diyarbakır vs.de geçer akçe de Antep'te değil?

      Delete
    2. Hocam genelde bir yerde ortalama yüzde 30 civarı makbul vatandaş varsa (duruma göre türk yahut sünni) geriye kalan gayrı milli unsurları ardına aldığı devlet desteği ile hızlı bir şekilde formatliyabiliyor. Geçer akceligi belirleyen koşullar bunlar ve osmanlıda sünnilik tc de türklük+ sünnilik yararına fevkalade işe yaramış. Devşirmelik bu toprakların bin yıllık tarihinde var.

      Delete
    3. Antepte tabi ki kürt nüfusu var fakat hicbir zaman bu bölgede hakim ve çoğunluk olmadılar. Burada yüzyıllardır ciddi bir türkmen nüfusun bulundugu ozellikle ovalara iskan olunduğu ortada.Hem tahrir defterleri hem de bölgedeki demografik ve dil ozellikleri bunu kanitliyor yüzyılda asimile olan arap ya da kürt iran ve kerkukteki aksan ve kelimelerle türkçe konuşmaz öyle olsa standart ya da aksanlı bir türkçe konuşulurdu, buralardaki nüfus halep türkmenlerine dahildir.antebin güneyi ve suriyede kalan köyler de aynı özelliklere sahip onlar neden türkçe konusuyor onları da mi tc asimile etmiş:)

      Delete
  2. Hocam merhaba,

    Sürekli olarak neden her şeye karşı çıkıyorsunuz? Bu bir noktada kendinizle çelişmeye yol açmıyor mu?
    Teşekkürler.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Başkaları karşı çıkmıyor ondan. Onlar çıksa ben de onlara karşı çıkardım, "vay ne uyumlu adam" diye parmakla gösterirlerdi.

      Delete
    2. Covid-19'un çok da tehlikeli olduğuna inanmıyorsunuz. Diyelim ki insanlığın çoğu sizin gibi düşünmeye başladı. Bu durumda, karşı çıkmak adına Covid'in ne kadar tehlikeli bir virüs olduğunu mu savunacaksınız?

      Delete
  3. Hocam tam bizim toplumun durumunu açıklamışsınız. Valla insanda hiçbir şey yapamayacak gibi bir his oluşuyor. Tabi çok kısa sürede bu hissi yeniyorum. Bu gözler Hataylı Arap Alevilerine Eti(Hitit) "Türkü" diyenleri gördü. Yaşadığım şoku tarif edemem. Hani fıkrada var ya ben bunun neresini düzelteyim. Bizim millet kendiyle barışık olsa problem çözülecek. Ve mecbur çözülecek. Türkiye maalesef çok ağır bedeller ödeyecek ve güçlenerek çıkacak. Hep beraber göreceğiz. Sağlıcakla.

    ReplyDelete
  4. Güneydoğu illerini ve köylerini adım gibi bilirim. Biri turkmenlerin bodurgalarindaniz dedelerim oguzların osuruk koluna bağlı turk oğlu turktürler. Biz kıpçaklarla akrabayiz.
    Biz yörüğüz vs DİYORSA
    Biliniz ki bunlar öteden beri kürd idiler. Keleşnikof larla kaymakamın odasında cay içecek kadar noktaya ancak kürdlüklerini inkar ederek , eşini dostunu makam mevki yerine torpille koymak için, bölgede ajanlık ve fişleme islerini yürütüp boğaz parası alan 3 kuruşluk karakteri olmayan belli başlı stratejik yerlerdeki köy ve aşiretlerdir. Dedem zamanında Mardin ve Siirt de Türkçe konuşan tek bir Allahın kuluna rastlamadım dedi. Ama simdi çıkıp 1 kaç köy biz Zengi Türkmenlerindeniz o zamanlar kurtlerın yanına yerleştirildik diyor. Zengileri kim öğretmişse artık. Ne alaka diye sormuyorum bile ..

    ReplyDelete
  5. Hocam merhaba manisa turgutlu-salihli de ve yozgat-çorum maraş gibi yerlerde kendilerine araplı diyen bir aşiret var kimi kaynaklar arap kökenli kimi kaynaklar ise türkmen olduğunu söylüyor.gerçek köklerini nerden öğrenebilir.saygilar

    ReplyDelete
  6. Sevan bey, nadir de olsa turk olan Veysi'ler mevcut. Urfa merkez turklerindeniz ve bizim ailede bir kac Veysi mevcut. Ancak gayet tabi etkiselim olmus olabilir, nitekim ailede kurt gelin ve damatlar da var.

    ReplyDelete
  7. Hocam bu kisileri bizzat tanimadan Kurt mu degil mi nasil anliyorsunuz?

    ReplyDelete
  8. Hocam Veyis ismi Zaza'lar tarafından mı tercih ediliyor?

    ReplyDelete