Wednesday, September 25, 2019

Pevrül bir tane

Pevrül diye bir ad varmış, duymamıştım. 2009 itibariyle Türkiye’de 164 kişi bu adı taşıyor, hatta Pevrül Kavlak adlı hayli sık haberlere konu olan bir sendikacı varmış. Ayrıca 121 adet Pevril, 48 Pevrul, 30 Pevil, 18 Pehrül, 15 Pevlül, 3 Pevlil, 2 Pefrül, 1 Pehlür, 1 Perveril, 1 Peyrul, 1 Peyrül bulunuyor, ceman 406 kişi.
İnat oldu, bildiğim tüm sözlüklere baktım, bilen çıkmadı. Derleme Sözlüğü’nde izi yok. İnternette hepsi birbirinden aşırma iki düzine “bebeğinize ad bulalım” sitesinde bilgi yok. Ekşi Sözlük hayret etmekle yetinmiş. Osmanlıca ve Farsça sözlüklerde yok.
İpucu: 21 adet Pevrildane, 9 Pevrüldane, 5 Pevruldane, 3 Pevlüldane, 2 Fehlüldane, 1 Pevlürdane, bir tane de Pevrilbirdane ismi görülüyor. Dane dediğine göre nurdane gibi taneli bir yemiş yahut bitki midir? Hadi gene ara, sonuç yok.
Bir ipucu daha: 49 tane Pehlüldane, 23 Behlüldane, 2 tane de Behlülbirdane. E tabii ya, Behlül-i Dânâ, Harunürreşit zamanında Bağdat’ta yaşadığı anlatılan meczup feylesof. Bazen Nasrettin Hoca’yı – yahut Sinoplu Diyojen’i – andıran anekdotları meşhur, genellikle halifeyi ve diğer ekabiri zeka ve hicivle biçen öyküler. Behlül “çok gülen, gülücü” demekmiş. Dânâ Arapça değil Farsça, “bilgin,danişmend”. Behlül-i Dânâ’yı Gülümser Bilge diye mi çevirsek, Gırgır Filozof mu desek, bilemedim. Güzel isim.
Nüfus kayıtlarında 1905 adet Behlül, 2852 Pehlül. Neden p tercih edilmiş, onu da bilemedim.


6 comments:

  1. Pahlur ya da pahlil kurtcede muhallebiye benzeyen bir tatliya verilen addir. Insanogluna verilenlerle bir anlam iliskisi kuramadim

    ReplyDelete
  2. Sayin Hocam,

    Hep ilmi mi takip etmek lazim? Size duygusal bir aciklama vereyim.

    Neden kelimenin aslinin Behlul oldugunu kesin ve kati imis gibi bir izlenim veriyorsunuz?
    Hocam bilmez misiniz ki arapcada P harfi bulunmaz ve baska dillerden asirdigi (devsirdigi) kelimelerin icinde P varsa, bu P yi B ye cevirmesi bir Arapca dili kurali degil mi? Bunu biliyorsunuz, Size ders vermeye gucumuz yetmez. Lutfen biraz da duygusal dayranin. Her kelime etimoloji kurallari ile cuzulemiyebilinir.

    Bence kelimenin gercek telaffuzu P ile olandir.
    Siz bu Pehlul´lerin cografik konumuna veya etnik altyapisina bakdiniz mi?

    Pehlul´un, son hecesinin kucultme soneki oldugu sizce de asikar degil mi?
    Geriye Pehl kalir ki, Pehlevi kelimesini zaten coktan gormus olamalisiniz.

    Saygilarimla.

    Dengbej

    ReplyDelete
  3. Behlül, (Behlil, Beylül, Pehlül, Pehril) Ar.k.e.(<behlül) 1.Çok gülen, çok gülücü. 2.İyiliksever, hayır sahibi, hayırlı.
    Kaynak:
    Cem Dilçin, Adlar Sözlüğü,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2004, sayfa,55.

    ReplyDelete
  4. Bizim köyde halk ağzında Pöhül şekli bile var. Pevrül pek bir serbest yorum olmuş.

    ReplyDelete
  5. Amcamın adı Pevril. Yıllar önce ona bu isim verilince köyde birçok Pevril ismi çıktı. :) ama ne demek kimse bilmiyor.

    ReplyDelete