Friday, September 27, 2019

Abdül ve kardeşleri

Bildiğiniz gibi Abdullah “Allah’ın kulu” demek. İslami mitolojide Allah’ın 99 (küsur) adı olduğu için Abdullah’ın da bir o kadar eşdeğeri olması normal. Türkiye’de kullanılış sıklığına göre bir kısmını aşağıda listeledim:
Abdullah
471,383
Abdurrahman
179,869
Abdulkadir
116,417
Abdulkerim
39,771
Abdulaziz
27,011
Abdurrahim
26,852
Abdulbaki
24,402
Abdulvahap
18,867
Abdulhamit
17,121
Abdurrezak
13,666
Abdulmecit
13,497
Abdusselam
11,426
Abdulhalim
9,453
Abdullatif
9,301
Abdussamet
9,031
Abdulhakim
8,613
Abdulbari
8,178
Abdulgani
7,048
Abdulhadi
6,562
Abdulcebbar
6,515
Abdulmuttalip**
6,133
Abdulcelil
5,938
Abdulgafur
5,873
Abdulhalik
5,143
Abdulmenaf**
4,941
Abdulvahit
3,044
Abdulgaffar
1,669
Abdulfettah
1,402
Abdulmelik
986
Abdulalim
961
Abdunnasır*
945
Abdulkuddus
901
Abdulbasıt
741
Abdulkahhar
677
Abdulazim
649
Abdussettar
516
Abdulhay
437
Abdulmuhsin
398
Abdurrauf
395
Abdulahat*
388
Abdulhak
332
Abdulmetin
322
Abdulmennan*
320
Abdulbasir
302
Abdurreşit
254
Abdulali
231
Abdurrakip
216
Abdulkasım*
203
Abdulcelal
197
Abdulmümin
189
Abdulmesih***
173
Abdulvasi
168
Abdulveli
155
Abdulferit-
152
Abdussebur
151
Abdulhafiz
139
Abdulhannan*
128
Abduşşekür
104
Abdunnur
99
Abdussemi
93
Abdulvasi
91
Abdulkayyum
77
Abdulvedut
74
Abdulvali
59
Abdunnafi
57
Abdulezel*
53
Abdulmukit
53
Abdurrafi
35
Abdulfeyyaz*
30
Abdulbedi
29
Abdulvekil
27
Abduzzahir
20
Abdulkebir
16
Abdulhasip
15
Abdulafiv
12
Abduladil
9
Abdulmucip
6
Abdulmuid
6
Abdulmüntekim
6
Abdulhabir
4
Abdulkavi
4
Abdulevvel
3
Abdulmuheymin
3
Abdulvaris
3
Abduldar
1
Abdulmuız
1
Abdulmuktedir
1

Yıldızla işaretlediklerim 99 isim arasında sayılmayan, fakat İslami gelenekte Allah’a atfedilen adlardan bazıları. Çift yıldızla işaretlediğim Abdulmuttalip peygamberin dedesinin, Abdulmenaf ise dördüncü kuşak ceddinin adı. İslami pratikte Muttalip ve Menaf tanrıya atfedilen adlardan değil. Menaf’ın İslamöncesi bir ilah olduğu anlaşılıyor. Üç yıldızlı Abdulmesih bildiğim kadarıyla İslam geleneğinde kullanılmayan bir isim. Daha çok Süryanilerde ve diğer Hıristiyan Araplarda görülüyor.
Bunlar dışında halk arasında sayısız isme Abdul eklenerek İslami tınılı fakat anlam bakımından tutarsız adlar elde edilmiş: Abdunnebi, Abdurresul, Abdulahmet, Abdulbilal, Abdulsavaş, Abdulbarış, hatta Abdulkaddafi...
Beni şaşırtan bir şey, örneklerin hemen tümünde Abdul yazımı, Standart Türkçe’de norm kabul edilen Abdül’den açık farkla daha yaygın. Abdülhamit değil Abdulhamit, Abdüsselam değil Abdulselam.
Kısaltma olan Abdi, Abdo, Abdul, Abduş vesairelerle beraber Türkiye’de 1 milyon 127 bin 227 kişi Abdul’lu adları taşıyor. Yazımdaki tutarsızlıklar yüzünden tam rakamı tespit etmek güç. Örneğin, Abdurrahman adının nüfusta kayıtlı biçimlerinden bir seçme:
Abdurrahman
164595
Abdurahman
10847
Abdurrehman
996
Abdürrahman
914
Abdulrahman
519
Apturrahman
382
Apdurrahman
298
Apturahman
212
Abdurehman
169
Apdurahman
130
Abduraman
104
Abturrahman
72
Abdülrahman
60
Abturahman
54
Abdürahman
51
A.Rahman
50
Abdurrahmen
34
Abdurraman
32
Aptürrahman
32
Abdürrehman
16
Apturaman
16
Apduraman
14
Abduhraman
11
Abdulrrahman
11
Abdullahman
10
Abdurrahmah
10
Abdürehman
9
Abdurranman
9
Abtulrahman
9
Aptulrahman
9
Abdulrehman
8
Abdulrrehman
7
Adurrahman
7
Apdırahman
7
Abdulrahmen
6
Abdurrehmen
6
Abdırahman
5
Abdulrehmen
5
Abdurrahmin
5
Abdurrehaman
5
Abtulrrahman
5
Aptürahman
5
Abdurrahan
4
Abdurramhan
4
Apdürrahman
4
Apdurraman
4
Abdirahman
3
Abdiraman
3
Abdıraman
3
Abdırrahman
3
Abduirahman
3
Abdülrrahman
3
Abdurrahaman
3
Abdurrahmani
3
Abdurruhman
3
Aburrahman
3
Apdulrahman
3
Abadurrahman
2
Abdarrahman
2
Abddurrahman
2
Abdelrahman
2
Abdilrahman
2
Abdrrahman
2
Abduhrahman
2
Abdurahaman
2
Abdurarahman
2
Abdurrahma
2
Abdurrahmanh
2
Abdurrahmeyn
2
Abduruhman
2
Abrurrahman
2
Abturaman
2
Adburrahman
2
Aptaraman
2
Abbdurrahman
1
Abdturrhman
1
Abdülrehman
1
Abdulrhman
1
Abdulurahman
1
Abdurahhman
1
Abdurahmen
1
Abdüraman
1
Abdurarhman
1
Abdurhaman
1
Abdurmrahman
1
Abdurrahmaan
1
Abdurrahmman
1
Abdurrahnan
1
Abdurrahnman
1
Abdürraman
1
Abdurramman
1
Abdurrehmah
1
Abdurreman
1
Abdurrhman
1
Abdurrrahman
1
Abdurruhan
1
Abduulrahman
1
Abduurrahman
1
Abidurrahman
1
Abtaraman
1
Abtaramanov
1
Abtarman
1
Abtıraman
1
Abudureheman
1
Aburahman
1
Adburahman
1
Aıbdurrahman
1
Aptilrahman
1
Aptıraman
1
Aptülrahman
1
Apturruhman
1
Ardurrahman
1
Bdurrahman
1
Ebdürrahman
1


4 comments:

  1. Türkmenistan'dan Türkiye'ye göç eden akademisyen arkadasimin asil adi Allahkulu. Nüfus memuru bu adi uygun bulmayıp Türkçeleştirmek istemis; sonuç Abdullah. :) Sizce hangi ideoloji baskin: yerli-milli, Türk-Islam?

    ReplyDelete
  2. Muhammed'in dedesi Şeybe küçükken, akrabası Muttalib'in yanında Mekke'ye gelmiş. Mekkeliler de onu Muttalib'in kölesi sanmışlar. Böylece Abdülmuttalib künyesi isminin yerine geçmiş.

    Diğer İslam ülkelerinde Abdülcevad, Abdüldeyyan, Abdülhannan gibi pek çok farklı isimler de yaygındır.

    ReplyDelete
  3. Abdullah ismi din degistiren kisinin babasi hanesine yazilan bir isim oldugu icin mi cok yaygin acaba?

    ReplyDelete
  4. Hayırdır Sevan bey, kişi isimleri sözlüğü mü hatırlıyorsunuz?

    ReplyDelete