Sunday, October 27, 2019

Olmadık isimler dizisi, devam

Belkiya, Belkıya, Belgıya ve çeşitlemelerini taşıyan 222 kişi, erkek, çoğu veya hepsi Alevi görünüyor. Alevi mitlerinde Belkıya genellikle yılanlar padişahı Şahmaran’la karşılaşıyor. Ondan hayatın sırrını soruyor, ya da Hz. Süleyman’ın karısıyla, başka öykülerde Hz. Muhammed’le buluşmayı istiyor. Şahmaran bunu oyalıyor, akla ziyan non sequitur’larla kafasını karıştırıyor. Kolay mı hayatın sırrını keşfetmek?
İslam literatürüne baktığımızda karşımıza Asıf b. Berxiyâ çıkıyor. Tüm tefsirlerin anası sayılan İbn Kesir tefsirine göre Kuran’ın Neml suresinde anlatılan Hz. Süleyman’ın tahtı meselinin isimsiz kahramanı, Süleyman’ın kâtibi olan Asıf’tır. Bu zat Saba Melikesi Belkıs’ın tahtını Süleyman’a getirdiği gibi, aynı zamanda Allah’ın sır olan en yüce adını bilen tek kişidir. On Birinci İmam Hasan el-Askeri’ye göre ise Allah’ın 72 harften oluşan gizli adını ancak ehl-i beyt imamları bilir, Asif b. Berxiyâ 72 harfin ancak birini öğrenmiştir.
İslami masalların tümü bir şekilde oraya dayanır diyerek Tevrat’ı karıştırıyoruz. Hemen sonuç alıyoruz. Asaf b. Berexiya veya Berekiya, İkinci Tarihler kitabına göre Süleyman Tapınağının ilk açılışında ilahileri yönetmiş, Tapınak’ta neşideler söyleme görevi onun soyundan gelenlere tahsis edilmiş. “Davut” mezmurlardan on ikisi Asaf’a ait, başında yazıyor.
İbranice berexiyahu בֶּרֶכְיָ֖הוּ “Allah’ın bereketi”. Nereden nereye.
*
Efrasiyab ile Rüstem'in savaşı - Şah
Tahmasb'ın Şehname'sinden 
Elfesiya ve çeşitlemeleri 412 kişi, hepsi Doğu illerinden, erkek, sanırım hepsi Kürt. Elfesiya Seven, ODTÜ doktora; Elfesiya Hezer, HDP belediye adayı; Elfesiya Eroğlu, Balıkesir inşaat; Elfesiya Dinçer, pizzacı; Elfesiyar Duyar, Van-Saray Milli Eğitim müdürü, vs. Birkaç gün kafamı ve sözlüklerimi zorladım, çözemedim. Nihayet bilge bir dostuma sormayı akıl ettim. Kolaymış: Turan padişahı Efrasiyâb, elbette: Şehname’ye göre İran’ın baş düşmanı, kötülükler prensi, Keyhusrev’in dedesi ve ölümcül rakibi. Şehname bu açıdan tıpkı Homeros’un İlyada’sı ve Hintlilerin Ramayana’sı gibidir. En kötü düşman dahi soylu ve onurlu gösterilir; asla aşağılanmaz; yenilse de adı onurla yaşatılır. Tevrat ve Kuran’ın kaba ahlakından farklı bir stil.

Son zamanlarda çıkan birkaç masal kitabı derlemesinde Elfesya bir “Kürt prensesi” olarak geçiyor sanırım, ona aldanan İnternet ahalisi de Elfesya’nın güzel bir Kürtçe kız adı olduğuna kanaat getirmiş. Hatta Mehmet Kaya adlı yazar 2015’te çıkan Elfesya adlı şiir kitabında bu isimli bir kadın militanı güzellemiş. Oysa, en azından 2009 itibariyle Türkiye’de bu adı taşıyan kadın yok. Elfesya’ların hepsi erkek. 

5 comments:

  1. Sevan Hocam selamlar.
    ''Yanlış Cumhuriyet Atatürk ve Kemalizm Üzerine 51 Soru'' kitabınız çoğu yerde tükenmiş. Basımı artık yapılmıyor mu, satın almamın bir yolu yok mudur?

    ReplyDelete
  2. Asaf bin Berkhiya'nın, Saba kraliçesi Belkıs'ın tahtını bir "göz kırpması" kadar sürede taa Yemen getirebilmesini(Neml,39) İsm-ül 'Âzam ile gerçekleştirdiği rivayet edilir İslam literatüründe. Çünkü ondan evvel bir İfrit kendi gücüyle bunu yapmayı teklif eder.

    Ovadiya Arapçada nasıl Abdullah oluyorsa, Berekhiya da Bereketullah olur.

    ReplyDelete
  3. 1970lerde doğan halamın ismi elfesiya. Diyarbekir'den. Kımlikteki ismi elif olabilir ama tam bilemiyorum, malum kürtlerde gerçek isim ile kimlik ismi farklı olabiliyor. Daha yaşlı, elfesiya isminde bi iki kadın daha duymuşluğum var.

    ReplyDelete
  4. Elfesiya, Ağrı Direnişi liderlerinden Ferzende Bey'in oğlunun ismidir.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Merhabalar bir yazım için elfesya masalını araştırıyorum fakat hiçbir kaynak yok bu konu hakkında bilgi sahibi misiniz

      Delete