Saturday, January 7, 2017

Kitabiyat


Piyasada dolaşan tefsirler arasında kasaba vaizi seviyesinin ötesine geçen pek yok. Kuran’da ne olup bittiğini anlamak için asıl okunması gereken bence onlar değil, 7. yy’ın hemen öncesinin Hıristiyan ve Yahudi literatürü. Çünkü burada, o devirde revaç gören bir dizi fikir akımına karşı canhıraş bir polemik var. O polemiğin karşı tarafını bilmeden, siyaktı, sebaktı, esbabı nüzuldü diye kendince yorum yapmaya kalksan yanlış yola düşersin. “Müşrik” dediği şeyin çok-tanrıcı paganlar olduğunu sanırsın. “Kitab” sözcüğü ile neyin kastedildiğini anlamazsın. “Tahrif” derken sanki editör hatası yapmışlar gafletine düşersin.

Mekkeli “müşrikler” hiç şüphesiz o devirde yaygın olan Hıristiyan ya da İsa-Mesihçi Yahudi mezheplerinden biri. Bunu kavramadan polemiği takip etmek zor. Çünkü sürekli olarak Kutsal Kitap’tan, peygamberler tarihinden de güncel Hıristiyan-Yahudi kalıp-sözlerinden örnek vererek karşı tarafı alt etmeye çalışıyor. Yani iki tarafın ortak bir kitap ve terminoloji altyapısı var. Ortak doktrinin anlamını tartışıyorlar. Tıpkı “siz Müslüman değilsiniz” diyen bugünkü tekfirci selefiler gibi, onları kendi oyunlarıyla mat etmeye çalışıyor.

Düşün ki, islam tarihinin kesin tarihlendirilebilen ilk yazılı metni, Kubbetü Zahra seramikleri, Hıristiyanlık-içi bir polemiği dile getiriyor. – Meryem bakire miydi, oğlu tanrı mıydı, çarmıhta ölen kimdi, bedenen mi göğe çıktı, vb. 400’lerden 600’lere dek on binlerce Hıristiyan birbirini kesti bu mevzular yüzünden. Rumla Ermeni, Süryani Keldani halâ birbirine küstür o sebeple.

“Kitab”dan kasıt hiç şüphesiz yazılı bir metin değil, “öğreti”, “doktrin”. Belki “Yasa” diye de çevrilebilir. Muhammed zamanında yazılı bir metin yoktu ki başka türlü olsun? Hele Mekke döneminde sözlü bir kanon dahi oluşmuş olamaz ki “kitab” adı ona işaret etsin?

“Benim öğretim, eski peygamberlerin öğretisidir, siz onu anlamıyorsunuz, yanlış yorumluyorsunuz” diyor. Gayet mantıklı bir şey söylediği. “Tahrif ettiniz” derken kastedilen “sizin elinizdeki metinler bozuk, sahte” değil. Çünkü bariz bir şekilde Hz. Muhammed’in yazılı metinlerden pek haberi yok. Kutsal Kitab’ın ne Yahudi ne Hıristiyan versiyonunu görmemiş; görse bile okuyabilecek hali yok, ümmi olduğunu ısrarla vurgulamış. Yahudi kitabının Musa Yasası ile sınırlı olduğunu zannediyor, İsa’nın “İncil” diye bir şey yazdığına inanıyor, Zebur’u ayrı kitap sanıyor. Görmediğin, bilmediğin kitapta editoryal hata nasıl bulursun?

İbrahim’in o tartışmadaki önemi burada. Karşı taraf diyor ki “bizim elimizde kitaplar var, senin dediğin yanlış.” Elcevap: “İbrahim’in elinde ─ yazılı metin anlamında ─ kitap yoktu, ama İbrahim haklıydı. Demek ki sizin yazılı metinlerinizin hükmü yok.” Şah ve mat. Parlak bir cevaptır. Eğer İbrahim’in salih olduğunu kabul ediyorsanız, demek ki ümmi olan, sizler gibi tarih ve törece kutsanmış metinlere sahip olmayan ben de muslih olabilirim. Bitti.

x


Bu konuların altından iyi kötü kalkarım sanıyorum varolan bilgimle. Asıl bana Budist doktrin tarihi lazım, ciddi nitelikte. Ayrıca Stoikler konusunda cahilim, tek tanrıcılığa geçişin teorisi hakkında asıl kilit onlar galiba. Var mı bana bu konularda kitap önerebilecek kimse oralarda?

22 yorum:

  1. ahpar biz kimiz ki size kitap onerelim? yaziyorsunuz ogreniyoruz kisa yoldan :)
    Yanıtla
  2. Stoacılar için şunları deneyebilirsiniz: Stoicism: Traditions and Transformations, der. Strange ve Zupko; The Stoic Life: Emotions, Duties, and Fate, Tad Brennan; Law, Reason, and the Cosmic City: Political Philosophy in the Early Stoa, K. M. Vogt.
    Yanıtla
  3. Konudan bağımsız olarak, size göre en "duzgun" tevrat, İncil, kuran türkçe çevirileri konusunda tavsiyede bulunabilir misiniz
    Yanıtla
    Yanıtlar
    1. Kuran'ın en özenli meal-tefsiri denen Muhammed Esed'in Kuran Mesajı adlı eserini okuyanlar bir müddet sonra ateist oluyor. :)
    2. Kitabı Mukaddes Şirketi'nin 'Kutsal Kitap' adlı yeni çevirisi dört dörtlük. Kuran için ben hep www.kuranmeali.org kullanıyorum. Otuzu aşkın meali paralel vermişler. Hiç biri kendi başına iyi değil. Sanırım birinin hem edebi yetenek sahibi, hem akademik anlamda yetkin ve dürüst, hem Kuran çevirecek kadar dindar olması şimdilik mümkün değil.
    3. Usta bu harikulade yorumunu müsaadenle kullanabilir miyim?
  4. Son yıllarda Stoikler hakkında kaynaklar arttı. Yeni kitaplardan "Stoicism and the Art of Happiness" (Donald Robertson), "The Inner Citadel" (Pierre Hadot) ve "A Guide to the Good Life" (William B. Irvine) iyi.

    Orijinal kaynak olarak: Marcus Aurelius'un "Meditations", Seneca'nın "Lucillus'a mektuplar"ı ve denemeleri, Epitetus'un "Discourses" ve "Enchiridion" kitapları var.
    Yanıtla
  5. Adamın hapiste olduğunu biliyorsunuz di mi? herkes ayrı telden çalıyor :)
    Yanıtla
  6. "Kutsal Kitab’ın ne Yahudi ne Hıristiyan versiyonunu görmemiş;" yerine görmüş demeniz gerekmez miydi? Cevaplarsanız sevinirim.
    Yanıtla
    Yanıtlar
    1. :))) "şeytan ayrıntıda gizlidir" dersem çok yerinde olacak.
    2. Türkçe ders kitabı öyle diyor, ama ders kitabı gramer konularında çoğu zaman yanlıştır. Ne - ne'li konstrüksiyonlarda, cümle uzun ve karmaşık ise olumsuz yüklemi tercih ediyorum. Makbul edebi kaynaklarda sayısız örneği var.
  7. İslamın bir Yahudi tarikatı olduğu (hristiyanlginda aynı sekilde) belli. İşin garibi Müslümanim diyen insanların
    Kurandaki bariz hataları görememesi. Allah akıl fikir versin. En kötü inanç cehaletin sonucu olan inançtır.
    Yanıtla
  8. Selamlar,
    Buddhism'in mitolojik tarihi mi, yoksa esoteric tarihçesi mi acaba sorduğun?
    Bir süredir Tayland'da Theravada Buddhism Manastırında yaşayan bir çömez olarak yardımcı olmaya çalışırım.
    Adhimutto
    Yanıtla
    Yanıtlar
    1. Rasyonel ve objektif tarihçesi desek? Kaynakları, kurumları, mezhepleri ve evrimiyle? Ama tabii göndereceğin her şey makbule geçer.
  9. dinler tarihi kitabi yazmayi düşünüyormusunuz?
    Yanıtla
    Yanıtlar
    1. dinler tarihi beni aşar, ama kitap yazarım tabii.
  10. Rainer Nickel'in üç dilli baskısı (Almanca, Latince, Eski Yunanca) oldukça kapsamlı bir kitaptır. Bunun yanında hazırladığı bir de antik çağda Stoacılara yapılan eleştirileri derlediği bir kitabı daha vardır. Selamlarla. Eray.

    https://www.amazon.de/Stoa-Stoiker-Griechisch-Lateinisch-Sammlung/dp/3050054808/ref=sr_1_24?s=books&ie=UTF8&qid=1483894714&sr=1-24
    Yanıtla
  11. İhsan Eliaçık ve tefsiri hakkında ne dersiniz hocam?
    Yanıtla
    Yanıtlar
    1. Okumadım. Gönderirseniz makbule geçer.
  12. İbrahim konusu biraz da biz İsmail soyundan geliyoruz siz İshak soyu kadar bizim de din alanında hakkımız olmalı bırakın bu hegemonyayı gibi bir çıkışa da kapı açıyor sanki. Kurban edilecek çocuğun İshak yerine İsmail olarak yorumlanması da buna dahil
    Yanıtla

No comments:

Post a Comment