Friday, June 1, 2018

Anadolu'da gezintiler: Acayip adlara devam


+nis ve +nıs ekli yer adları
Haritada eski adı +nıs veya +nis ile sonuçlanan toplam 182 adet yerin tümünü görüyorsunuz. Hiç biri – bir ihtimal Nizip’teki Munis hariç – Türkçe değil, çünkü Türkçede penis, tenis ve mütecanis dışında, öyle biten veya bitebilen başka sözcük veya kişi adı yok. Kürtçe de değil sanırım: Benim Kürtçe bilgim kesin bir şey söylemeye yetmez, ama danıştığım arkadaşlar da makul bir öneri getiremediler. Aydın ve Denizli’deki iki adet Gerenis/Girenis ile Muğla’daki Mersenis ve Rize’deki Hanis hakkında fikrim yok; Yunancadan alıntı muhtemel, ama orijinalini bilmiyorum. Eğridir’deki Nis veya Niş Yunanca “ada” demek. Geriye kalan 176 taneyi aşağıda listeledim.
İki not. 1930 ve 1946 tarihli Dahiliye Vekaleti listeleri bu yerlerin çoğunu +nis olarak yazmış. Ancak bildiğim kadarıyla yerel telaffuz birçoğunda +nıs, hatta Hakkari ve Hizan’da kulağıma gelen sertleştirilmiş s ile +nıss gibi. Burada ayırt etmeye kalkmadım, hepsini +nis yazdım. Nişanyanmap’te karışık, çoğu +nıs.
İkincisi, yazımda büyük problemler var. İsimler acayip, eski yazıdan yeni yazıya aktarım problemleri daha da acayip. Çoğu yerde yerel telaffuza ilişkin en güvenilir kaynak Kiepert haritalarıdır; onun da Van-Hakkari-Bitlis paftaları yok, yayınlanmamış. Her halükârda mesela Arkanis-Arkinis-Arkunis-Erkinis, Koçanis-Koçvanis-Kocganis, Mirkanis-Mirvanis-Miryanis aynı adın varyantları olsa gerek.
Çatak
Van
Ağvanis
Gölova
Sivas
Akinis
Başkale
Van
Akpinis
Korkut
Muş
Akunis
Hizan
Bitlis
Arçganis
Pervari
Siirt
Arkanis
Çatak
Van
Arkinis
Gevaş
Van
Arkunis
Olur
Erzurum
Arnis
Korkut
Muş
Arnis
Yedisu
Bingöl
Avanis
Eruh
Siirt
Avanis
Merkez
van
Avranis
Merkez
Hakkari
Axçanis
Gürpınar
Van
Ayanis
Merkez
Van
Babanis
Gürpınar
Van
Barbunis
Midyat
Mardin
Bavanis
Yüksekova
Hakkari
Bedrevanis
Horasan
Erzurum
Behanis
Gürpınar
Van
Bilvanis
Baykan
Siirt
Bovanis
Yüksekova
Hakkari
Çağirnis
Tortum
Erzurum
Çiçkanis
Çatak
Van
Cifenis
Koyulhisar
Sivas
Cinis
Aşkale
Erzurum
Çıpxınis
Merkez
Bayburt
Çoravanis
Merkez
Van
Derbedanis
Gürpınar
Van
Didanis
Gürpınar
Van
Dımnis
Bahçesaray
Van
Endiyanis
Hizan
Bitlis
Engüştanis
Gürpınar
Van
Erdanis
Merkez
Hakkari
Erkinis
Aydıntepe
Bayburt
Erkinis
Yakutiye
Erzurum
Erkinis
Yusufeli
Artvin
Ermanis
Merkez
Van
Ermenis
Doğanşar
Sivas
Ernis
Muradiye
Van
Ferhinis
Çatak
Van
Fopercanis
Pervari
Siirt
Gaxanis
İspir
Erzurum
Gercanis
Refahiye
Erzincan
Goranis
Merkez
Hakkari
Gornis
Narman
Erzurum
Govanis
Beytüşşebap
Şırnak
Govenis
Merkez
Malatya
Hareganis
Edremit
Van
Havinis
Merkez
Bitlis
İninis
Çatak
Van
İşkimanis
Çatak
Van
Kaçikonis
İspir
Erzurum
Kafkanis
Hizan
Bitlis
Kalanis
Yüksekova
Hakkari
Kalgonis
İspir
Erzurum
Kanis
İspir
Erzurum
Kânis
Hizan
Bitlis
Karonis
İspir
Erzurum
Kerevanis
Edremit
Van
Kertinis
Yüksekova
Hakkari
Kimyanis
Pervari
Siirt
Kinanis
Eruh
Siirt
Kinyanis
Yüksekova
Hakkari
Kıpanis
Pazaryolu
Erzurum
Kirvanis
Başkale
Van
Kirvanis
Yusufeli
Artvin
Kobanis
Merkez
Van
Koçanis
Merkez
Hakkari
Koçkanis
Narman
Erzurum
Kocvanis
Mazgirt
Tunceli
Koğanis
Tortum
Erzurum
Kolanis
Mutki
Bitlis
Kornis
Narman
Erzurum
Kotranis
Merkez
Hakkari
Manis
Yüksekova
Hakkari
Martenis
Çatak
Van
Marunis
Merkez
Hakkari
Matmanis
Gevaş
Van
Mekanis
Yüksekova
Hakkari
Merinis
Şenkaya
Erzurum
Metolanis
Yüksekova
Hakkari
Miçkanis
Gevaş
Van
Mirkanis
Pazaryolu
Erzurum
Mirvanis
Tercan
Erzincan
Miryanis
Merkez
Bitlis
Mışeknis
Suşehri
Sivas
Mocgonis
Merkez
Bitlis
Momkanis
İspir
Erzurum
Mûnis
Hazro
Diyarbakır
Müşkünis
Merkez
Bitlis
Nanis
Bahçesaray
Van
Nazırvanis
Şenkaya
Erzurum
Nernis
Hizan
Bitlis
Noravanis
Merkez
Van
Norevanis
Bahçesaray
Van
Oğvanis
Tatvan
Bitlis
Oranis
Tatvan
Bitlis
Pahvanis
Gevaş
Van
Palanis
Merkez
Hakkari
Panganis
Hizan
Bitlis
Paranis
Bahçesaray
Van
Paxnis
Pazaryolu
Erzurum
Peltanis
Merkez
Hakkari
Pendekanis
Gevaş
Van
Pendivanis
Tatvan
Bitlis
Penganis
Tatvan
Bitlis
Peranis
Başkale
Van
Perçanis
Tuzluca
ığdır
Pevanis
Yüksekova
Hakkari
Piltanis
Gevaş
Van
Piranis
Yüksekova
Hakkari
Pirkanis
Merkez
Hakkari
Piyanis
Merkez
Hakkari
Poğanis
Merkez
Van
Poğonis
Gevaş
Van
Posanis
Refahiye
Erzincan
Qûrânis
Merkez
Hakkari
Resulanis
Başkale
Van
Sağnis
Karlıova
Bingöl
Şahmanis
Gürpınar
Van
Şahmanis
Tatvan
Bitlis
Şahmunis
Çatak
Van
Sanis
Merkez
Bitlis
Sarnis
Lice
Diyarbakır
Şarunis
Başkale
Van
Şertinis
Merkez
Hakkari
Setmanis
Saray
Van
Şêxcanis
Çatak
Van
Sikânis
Başkale
Van
Şikranis
Tatvan
Bitlis
Şimanis
Başkale
Van
Şimûnis
Merkez
Hakkari
Şirinis
Hizan
Bitlis
Sirûnis
Şemdinli
Hakkari
Siyanis
Baykan
Siirt
Sozvanis
Çatak
Van
Şuşanis
Merkez
Van
Tahmanis
Gevaş
Van
Tahmanis
Gürpınar
Van
Tığnis
Almus
Tokat
Tiknis
Akyaka
Kars
Tunis
Ahlat
Bitlis
Varekanis
Baykan
Siirt
Varenis
Gevaş
Van
Varginis
Göle
Ardahan
Varnis
Hizan
Bitlis
Vartinis
Korkut
Muş
Vartinis
Tatvan
Bitlis
Verindanis
Gevaş
Van
Verkanis
Merkez
Hakkari
Verkonis
Gevaş
Van
Voçxaranis
Gürpınar
Van
Xaçanis
Çatak
Van
Xanânis
Merkez
Hakkari
Xaragonis
Merkez
Van
Xaynis
Olur
Erzurum
Xerdelanis
Merkez
Hakkari
Xındinis
Hizan
Bitlis
Xınis
Hınıs
Erzurum
Xınis
Silopi
Şırnak
Xırindanis
Patnos
Ağrı
Xırkanis
Gürpınar
Van
Xoranis
Adilcevaz
Bitlis
Xozevanis
Erzurum
Xozunis
Merkez
Erzincan
Xubanis
Hizan
Bitlis
Zeranis
Merkez
Van
Zerdenis
Oltu
Erzurum
Zeynis
Gürpınar
Van
Zirvandanis
Merkez
Van
Zuvanis
Aziziye
Erzurum

İtiraf edeyim, ilk farkına vardığımda bu formasyon uzunca bir süre kafamda muamma olarak kaldı. Hatta 2009-2010’da bir iki yazımda kısaca sözünü ettiğimi hatırlıyorum, böyle bir acayiplik var, nedir bilemedim diye. Sonra Eprigyan’ın Coğrafya Sözlüğü (1902), peşinden Yerevan Üniversitesinin Yer Adları Sözlüğü (1988) imdadıma yetiştiler. Martenıs < Mardents Մարդենց, Miçkanıs < Miçgents Միջկենց, Bedrevanıs < Bedroyents Պետրոյենց, Zirvandanıs < Zırvandents Զրուանտենց, Voçxaranıs < Voçxarents Ոչխարենց. Yani: Mardlar, Miçikler, Bedrolar, Zırvandlar, Koyunlar. Türkçe (ve Kürtçe) telaffuzu dert olan /ts/ sesi, öne gelen ı/i ünlüsüyle beslenmiş.
Şimdi iki ufak açıklama. Bir, tıpkı Türkçede – ve Yunancada ve sanırım diğer dillerde – olduğu gibi Ermenice çoğul yer adları çoğu zaman bir aile, sülale, aşiret veya cemaate işaret eder. Emirler = Emir soyundan gelenler, Hacallar = Hacıali sülalesi, Süller = Süleymanoğulları. Burada sayılanların da sanırım yüzde seksenden fazlası öyle.
İki, Ermenice yer adları çoğu zaman ismin genitif halinde söylenir ve öyle kaydedilir. Yani Bedrolar(ın) köyü, Hacallar(ın) yeri, Koyuncular(ın) yaylası. Türkçe isim tamlamasında belirteç, tamlanana eklenir: Karapürçek köy-ü. Ermenicede ise tersidir: Karapürçek-in köy. Yunancada da öyle değil mi? Adamın adı Syngros, ama Atina’nın ana caddesi Singrou, yani Singros-un.
Eski Ermenicede standart çoğul eki yalın halde +k’dir. Ancak zümre belirten adlarda +enk ve +ank biçimini alır: Mard > Mardenk “Kürtler”, Bedro > Bedroyenk “Bedrolar”. Bunun genitif hali +ents ve +ants olur. Buyurun, Mardents, Bedroyents.[1]
Bu durumun sonucu olan bir hoş detayı gözden kaçırmayalım. Bir düzineye yakın yerde yerleşim adı hem +enk hen +ents > +enıs biçimlerinde kaydedilmiş. Mesela Merdenik/Merdenis/Merdinis, Nazirvank/Nazirvanis (Şenkaya Yazılı k.), Bedrevank/Bedrevanıs (Horasan Yörükatlı k.), Gercanik/Gercanis (Erzincan Refahiye), Dünk/Tunıs (Ahlat Tunus mah.), Vartinik/Vartinis (Kemaliye Başpınar, Muş Korkut Altınova, Çemişgezek Demirbük, Elazığ Kuşhane, İspir Mescitli, Tatvan Nohutlu). Kendini liste yazan İçişleri Bakanlığı memurunun yerine köy, içinden çıkabilirsen çık bakalım.
Dönelim listeye. O isimlerin yapısı az çok açık, ama üçte ikisinin gövdesini çözebilmiş değilim. Meşeli, Kavaklı, Armutlu gibi adlar kolay da, aile ve cemaat adlarıyla şahıs lakaplarını çözmek her babayiğidin harcı değil. Bedrolarla Babolar kim, Bilvanis’te anılan Bilolar tanıdığımız Sefil Bilo ile akraba mı, hele Resuller ile Şêxcan’ların burada ne işi var, her yerde karşımıza çıkan Garciganlarla Kurdikanlar kimler? Özellikle Tatvan, Hizan, Norduz, Hakkari gibi ulaşımı zor ve anlatanı az yerlerde bu tür isimlerin yoğunlaşmasının sebebi nedir? O yerlerde Kürtçe ile Ermenice arasındaki dengeler neydi, bin sene önce neydi, daha önce neydi?
Bunları çözeydik zaten oraların sosyal tarihini baştan yazmış olurduk. Yapılabilir mi bu saatten sonra? Sanmam.



[1] Modern Ermenice çoğul eki +er ve +ner yer adlarında çok ender kullanılmış. Üç tane Komer (“hayvan damları”, bir Keder (“dereler”), iki Agner (“pınarlar”) sayabiliyorum, o kadar. Buna karşılık çok sayıda Komk (Türkçesi Komık), Kedk (Kedik/Gedik) ve Agunk (Eğnik, Eğnük) var. Demek ki Türkiye’deki Ermenice yer adlarının büyük kısmı  16.-17. yy’dan eski; çoğu tahminimce 11. yy’dan eski.

16 comments:

  1. Urartuca, Karca, Eski Persçe, Doğu Yeni-Asurca, Elamca vs. dillerinden biride olabilir.

    Mesela Kar dilinde sonu -is ile biten çok sözcük var ama özel isim diye geçilmiş. Doğu Anadolu'da olma ihtimalleri Bronz çağından önce var mı ? Bilmiyorum zaten soru işaretleri bol bir halk.

    Diğer taraftan eski Persçe'yi andırıyor sanki. Gövdeler persçe son ekler ermenice olabilir.

    Ben seçeneğimi Eski Pers dilinden yana kullanıyorum.

    ReplyDelete
  2. Bunları çözeydik zaten oraların sosyal tarihini baştan yazmış olurduk. Yapılabilir mi bu saatten sonra? Sanmam.

    İşin sosyal kısmına girince genetiğe girmeden olmaz. Birkaç yıl önce olsaydı modern DNA sonuçlarından yola çıkarak kesin hükümlerde bulunabilirdim. Ama artık antik DNA testleri çoğaldı ve modern DNA'lara dayanarak varılan birçok sonucu çürüttü, doğru bildiğimiz pek çok şeyi yanlışladı ve gerçeğe daha da yakınlaşmamızı sağladı. Birkaç on yıl içinde antik DNA'lar ile bu bölgelerin de sosyal tarihinin oldukça tatmin edici bir şekilde yazılabileceğini düşünüyorum.

    ReplyDelete
  3. Ayrıca ek olarak;

    http://www.dlir.org/archive/orc-exhibit/items/show/collection/11/id/15895

    F. R. Maunsell'in Urmiye'nin Batısını kapsayan Hakkari'yi de içine alan bir haritası var. Ayrıca aynı linkte Ağrıyı kapsayan bir harita daha bulunmakta.
    F. R. Maunsell'in haritalarını çok başarılı buluyorum. Burada Hakkari haritası var.

    ReplyDelete
  4. Bilvanis meşhur Şeyh köyü değil mi, büyük Menzil Tarikati'ne bağlı olan? Gerçi son yıllarda Türkiye'nin her yerine yayıldı o tarikat artık, Eskişehir'de bir Bilvanis köyü daha açtılar. Ben esas sonu -vit(Ovit, Karavit, Ecevit...vs) ile biten yer adlarının kökenini merak ediyorum, onlar için de Ermenice deniyor ancak hiç bilmiyorum tabii.

    Yer isimleriyle alakasız ama şu sitede İngilizce'de sonu -ish ile biten fiillerin listesi verilmiş. Bunların hikayeleri biraz enteresan, çoğu eski Fransızca'daki bir kalıbın, İngilizce'ye geçtiğinde bozulması sayesinde bu hale gelmişler. Yalnız birkaç tanesini unutmuşlar, aklıma hemen gelen(skirmish, anguish...)

    ReplyDelete
  5. Hatay Altınözü'nde de eski ismi Kalanıs olan bir köy var.

    ReplyDelete
  6. Eruh'ta Mılyonıs,Gılyonıs listeye giremiyor mu?

    ReplyDelete
  7. Sonu "-nis" le biten yer adlari, kanitim yok ama bana öyle geliyor ki roma imparatorlugu döneminden kalma yerleşim adlari.Hangisinde arkeolojik bi çalişma yapilsa mutlaka bunun izleri görülecektir. Nasil kadim bi coğrafya böyle gerçekten muhteşem.

    ReplyDelete
  8. 1930'larda Kemalist diktatörlüğün kayıtlarında Kürtçe isim aramamak lazım. Zira bu dönemde özellikle Kürdistan coğrafyasında inkar politiklarının temelini oluşturmak ve asimilasyonu nihayete götürmek suretiyle yapılan bütün çalışmalar farklı kılıf arama süreçleridir.

    Söz konusu liste tuhaf ve komiktir. Örneğin Silopinin Kürtçe ismi Girkê Amo'dur. Türkçeye çevirirsek şöyle bir anlam verir: Amo Tepesi. -nis'le biten yer adı Kürtçede yoktur varsada sonra almıştır.

    Şimdi M.Ö kesin yazılı kaynağı bulunan (bk; Ksenefon Karduklar)Kürt coğrafyasının isimlerini yine Kurtlerle akraba olan Ermenilerin dili olan Ermenice isimleri gecici bir süreliğine takmak tamda bir Kemalist oyunudur. Bana göre  Kemalist zihniyet şu mesajı vermektedir. Bakınız buralar zaten Ermeni ve ben size bahşettim!.

    Kaldıki Kürt dili neolotik dönemin dilidir. Bunu Kürtcenin etimolojik çalışmalarından anlamak zor değildir.

    Bu listeyi oluşturan bir Yunan'mıdır yada Ermeni'mi? Belki bu sorunun üstünde durmak gerekecektir. Zira Kemalist darbe parçaladığı her millettin beynini cebine koymuş ve bu beyni zehir olarak gördüğü karşı toplumun beynine bir panzehir olarak enjekte etme yoluna girmiştir. Dêrsimliyi zehir görüp yine Dêrsimli panzehir, Ermenileri zehir görüp yine Ermeniyi panzehir olarak kullanmıştır.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Anadolu selçuklu devleti'nin çöküşüyle birlikte anadolu'da "tevaif-i müluk" adı altında onlarca beylik kuruldu. bu beyliklerin hepsi türk beylikleriydi. devleten yıkılışı dönemindeki güçsüzlüğünü göz önüne alacak olursanız, biraz gücü olan her kesimin bir beylik kurarak kendi varlığını ispat ettiğini görürüz. yani güçlü bir aile bir beylik kurabilmiştir.

      madem ki anadolu kürtlerin kadim yurtlarıysa, böyle bir rahat dönemde neden bir beylik kuramadılar?

      nüfusları mı yeterli değildi, yoksa burada değiller miydi?

      tarihte bu gibi devletlerin çöküş dönemlerinde fırsattan istifade ederek birçok devletçikler kurulmuştur. tabii devlet kurma kültürünüz varsa.

      nitekim anadolu'nun en küçük beyliği, söğüt'te kurulmuştu. o kadar az bir nüfusla kayı'lar bir beylik kurmuşsa, bugün anadolu'nun kürdistan olduğunu söyleyenler, neredeydiler?


      kürtler anadoluya -türkler sayesinde- türklerden sonra girmiştir, öyle olmasa kürtlerin hristiyan olması lazım.


      araştıralım ve bütün tarihe bakalım. urartuların, friglerin, hititlerin, anadolu'da yaşamış olan herkesin yazılı tabletleri var. peki niye kürtler ait bir yazılı tarih yok? peki hangi mimari eser, yapı vardır? varsa göstersinler. neden yoktur?

      niye kürt tarihi olarak yazılmış şerefname'nin dili farsçadır?
      neden kürtçenin değişik diyalektleri birbirleriyle hiç anlaşamamaktadır?
      neden kürtçe farsça üzerine oturmuştur?
      neden sayıları farsçadır?
      anadolu'da çaldıran öncesi tek bir kürt eseri, binası, izi bulamazsınız. gerçi çaldıran sonrası da bulamazsınız ya. mevcut tarihi eserler türklere, ermenilere vb aittir. kürtlerin ruhunda tarihsel bir bağımsızlık yoktur. geçmiş irdelendiğinde görülecektir ki, kürt için çıkar özgürlükten evladır. kürtler yanıbaşlarındaki büyük güçlere yaranmak, onlara çıkarları gereği destek vererek bugünlere gelmişlerdir. bu kısacık kürt tarihin bir özetidir.

      Delete
    2. Asimilasyon politikasının bir sonucu olabilir mi? Öyle sanıyorum ki, Yunanistan olmasaydı; bugün TC sınırları içerisinde Efes diye bir mekan olmazdı...

      Delete
  9. Öncelikle söz konusu isimler Anadolu icin değil Tarihsel Kürdistan coğrafyasının kuzeyi için yazılmıştır. Haritaya bakınca ben Anadoluyu değil Kürdistanın şehirlerinin işaretlediğini görüyorum.

    Ikinci bir husus ise Kürtlerin Anadoluya Moğollar ve onların göçebelerinden çok daha önce gittiğini görüyoruz.

    Üçuncüsü Kürtlerin en Islam öncesi inançlarının Zerdüştlük olduğunu cihadist donemin IŞİD halifeslerinin işgal ve talanından sonra kılıç zoruyla islami kabul ettiklerini biliyoruz. Elbette bu barbarların dinini öncedende kabul eden vardır. Hristiyanlığida kabul eden vardır.

    Kürtlerin devlet kültürü olmaması Kürtlerin biat kültürünü içselleştirdiğini göstermez.


    Ksenofonun M.Ö 400 lerdeki Karduxlara bakarsan Kürtlerin Ermenistan dahi geniş bir coğrafyaya hüküm süren Perslere boyun eğmediği hatta Perslerin bir defasında 120 bin kişilik bir orduyu Kürtlerine üzerine sürdüğu geriye tek bir askerin bile dönemediğini görürsün.


    Iddaların çok temelsiz ve bilgisizce. Zira Kürtlerin Persçeden aldığı sayılar yoktur.


    Dil ailelerini araştırmanı tavsiye ediyorum.

    Avrupa hint dil grubunun -asya dilleri - ve iran dillerindeki gruba bakarsan

    Hintçe
    Kürtçe
    Beloç ça
    Persçe
    Gibi dillerin tek bir atadan türesiğini ve bu dillerin tamamının sayıları aynı şekilde telafuz ettiğini görürsün.

    Sadece sayılarmı? Hayır. Coğu kelimeninde ortak olduğunu görürsun bu cok normaldir.


    Örneğin yine aynı dil grubunun avrupa kolundaki ingilizce ve almanca kelimelere bakmak lazim.


    Ingilizce: Star.You
    Almanca: Stern. DU
    Kürtçe: Stêrk . Tu
    Farsça: ستاره . تو


    Karşılaşmatırmalara bakarsak hepsinin tek bir ağaç kökünden gelsiği çok açıktır. Grekçe Duo 2 demektir. Kürtçe Du aksan değişiminden başka bir farkı yoktur.


    Ama bu dili çürütmez dil kelimeden değil gramerden oluşur. Iskeletsiz bir beden bir yığın ettir. Gramer ise dilin iskeletidir.

    Şunu kabul edelim Sevan hocada bunu kabul etsin. Türkçe ile.etimoloji yapmaktan çok kelimelerin nereden türkçe denilen dile geldiğini bulabiliriz. Etimoloji yapamayız. Bu Türkçeyi aşan bir konudur.


    Orneğin icinde J sesinin veya V sesinin G sesinin veya F sesinin ( V sesi F ye dönüşmüştür) gectiği bir kelimenin türkçe olmadığı gerçeğini ele alırsak TDK nın sözlüğü çürür. Bunu resmi belgesiz tarihi için söylemekte mümkündür.


    Kürtlerin Devletlerinide araştırırsan betlikten çok daha ileri gideriz.

    Mademki etimoloji yapıyoruz. O zaman ilk tarımı irdelememiz lazım. Ilk tarımın Mezopotamya yani Kürdistandan çıktığını ben söylemiyorum bilim adamları söylüyor. Elbette dünyanın farklı yerlerindede oldu ancak mwzopotamyadakinin önemi buğday mercimek olmasıydı. Ayni zamanda tunç demir gibi cevherinin çıkışı işleyişiydi.


    Sana kaval kelimesinin, kamış kelimesinin kurtçe olduğunu söylesem çok şaşırırsın.


    Kürt dili neolitik dönemin dili demiştim.

    Bunu yazmam saatleri alabilir. Etimoloji iki kokün birleştiğini açiklayarak yapilacak bir bilim değil.

    Boyle olsaydu 2. Sınıf çocukları he+ce+le+me yaparken aynı zamanda etimoloji profösörü olurdu. Ancak söz konusu kelimelerin türkçe olduğunu düşünüyorsan

    "Ka kelimesinin etimolojisi" taglarını aratman seni aydınlatacaktır.


    Irkçı ve şovenizmle bilim yapamazsınız. Siz Irkçı ve işgalci bir karekter ile gelişemezseniz. Dalga konusu olursunuz..oluyorsunuz. onun için biraz tarafsız ve realist yaklaşın bilime. Sonra müslüman diye IŞİd kuyruğuna nusra kuyruguna takılırsınız.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Merhaba Şahin Elçi

      Ne yazık ki yorumunuz aşırı milliyetçi ve bilgisizce yazılmış.

      Doğru,Kürtçe bağımsız bir İrani dildir ve Hint Avrupa dil ailesine girer,ve her ne kadar İslam öncesi irani kavimler birçok farklı inançta olsa da bunlardan birinin Zerdüştlük olduğuda doğru.

      Ancak Kürtçe neolitik dönem kadar eski değildir ve Anadolu'da varlığı Osmanlı iskanlarına kadar günümüz Türkiye-İran ve Irak sınırlarından öte gitmez.En azından zamanın tarihçileri Kürtlerin bu bölgeden ileri bir anadolu varlığından bahsetmez.

      Kürtçenin yaşı tam bilinmese de Farsça ve diğer batı İran dillerine çok yakın olması milat başı-ortaçağ başlangıcı bir aralıkta eski ortak Farsçadan ayrıldığı tahmin edilir.Büyük ihtimalle Bizans-Sasani savaşları sırasında o zaman ki İran sınırına yerleştirilen İranlıların soyundan geliyorlar.

      Karduhların kürtlüğune gelirsek bu konu tam olarak netleştirilmemiştir,çünkü sümerlerden beri Zagros bölgesi sakinlerine genel bir kullanım olarak guti,kurti,karti denmiştir ve bu karduhların hurri veya başka bir İran kavmi olma olasılığı da düşünülür.

      Kürtçenin neolitik bir dil olduğu varsayımına gelirsek,neyi kast ettiğinizi tam anlamadım.Eğer Kürtçenin tarım ve yerleşik yaşam ile ilgili terimler içermesini kast ediyorsanız bu hiç şaşırtıcı değil, çünki Kürtçe diğer İran dillerinden ayrıldığında zaten orta çağa geçilmişti ve haliyle o dönemde orta doğu toplumlarının tamamı yerleşik veya yarı göçebe çiftçilerdi.

      Yok,eğer Kürtçe tee neolitikten beri Ortadoğu'da diyorsanız,o tarihlerde(mö 8000-3500 arası) bırakın Kürtçenin varlığını,ön Hint Avrupalılar daha hala kuzey Karadeniz'de sığır gütmekle meşguldüler,yani bu teori epeeey bir atmaca.

      Kaval ve kamış kelimelerinin kürtçeliğine gelirsek,kaval kelimesi Arapçadır ve her iki dile burdan geçmiştir.Kamış kelimesi ön bulgar- türkçedir ve orjinalide kamıL'dır(burada l harfi kalın l)ve ön bulgar-Türkçe vurmak,sopayla dövmek anlamında kam- fiilinden türetilmiştir.Daha fazlası için Nişanyan sözlüğe bakabilirsiniz.

      Ön bulgar-türk dili ise dilbilgisel antik-söz varlığına göre bronz çağı teknolojisinde bir göçebe ve tarım toplumu dilidir ve anavatanı kuzey Kazakistandaki baraba orman bozkırlarıdır.

      Umarım yardımcı olmuşumdur,iyi günler.

      Delete
    2. This comment has been removed by the author.

      Delete
  10. Sevgili Mem beni milliyetçilikle itham etmişsin ama ırkçılığın alasını yapmaktan öte durmadığını görüyorum.
    Ne yazık ki konu Türklükten başka bir millet olunca sizin gibiler  bunu milliyetçilikle suçlamaktan zerre geri durmuyor. Bu Anadolu ve Mezopotamya'nın en kadim halkları olsa bile... 

    " Arapça kamış قصب qasab demektir.  "


    Kardukların Kürt olduğu kesindir. Tabi Isa'dan Sonra Türklerin 1000'lerden sonra bu coğrafyayı isgal ettiği gerçeği bilinsede Kardukların Türk olduğunu idda edip bunu doktora tezi olarak veren kişilerin olduğunu ve Irkçı merkezlerinin bunu Universite tezi olarak kabul ettiği skandalı ulu orta duruyor. Hatta izole bir dil olduğu gerçeği ortadayken Sümerlerinde Türk olduğu tezi kabul edilmiştir. Bunun için dediklerini önemsiz bulmakla birlikte dikkate değer bulmuyorum.


    Brn bu cevabı senin sorunu okuyacak kişiler için yazdığımı özellikle belirtiyorum.

    Eğer bilim adamları buğday ve mercimeğin orta asyada bulunduğunu deseydi şüphesiz buğdayın Türkçe veya Moğolca bir dilden gelebileceğini düşünebilirdik. Ancak buğdayın bugünün dili ile yani Kürtçe ile 'Genim' olduğunu biliyoruz.  Herhalde tarım devrimini gerçekleştirmiş ve buğdayı evcilleştirmiş proto Kürtler, Grekler veya Türkler gelsin buna bir isim bulsun demediler. Ve kendileri bir isimde buldu.


    Buğdayın sapını ufaltınca saman olur. Buna eski Kürtçe ve modern Kürtçede KA denir.

    Buğday sapının ufaltılıp buğday olmadan şekline bakarsan bir Qamış bitkisinin daha nazik bir versiyonuna benzediğini görürsün işte proto Kürtler bunu KA ya benzettiler ve adınada  KAMIŞ dediler. MIŞ ekinin MIJ den dönüştüğünüde belirtmeliyim. Ilk haliyle KAMIJ tı.

    Hayvanın yediği samanı geri getirip ağzında çiğnemesine KAWÎJ sakıza KAJIK dediler.

    KAMIŞ'ın içini boşaltiklarında yani Kürtçe deyimle VALE yaptıklarında ise bu KAVAL oldu. Içi boş saman (sapı).

    Daha fazla bilgi için Google'da "Ka kelimesinin etimolojisi" taglarını aratabilirsiniz. Sanıyorum youtube'da buna dair videoya ulaşacaksınız.


    ReplyDelete
  11. Merhaba burda yazılı olan Malatya buradaki yazılış şekliyle Govenis köyündenim kelimenin anlamını bilen yok köyde bununla beraber Kürtçe telaffuzda köye Gavnis veya Gevenis de denilmektedir bu yer isminin anlamı hakkında bilgi sahibi olan var mı?

    ReplyDelete