Sunday, September 1, 2019

Suikast işe yarar mı?

Caesar, MÖ 44. Diktatördü, senatoda büyük temizliğe hazırlanıyordu, ya da hazırlandığı sanılıyordu, canlarını kurtarmak için vurdular. Bir şeye yaradı mı? İki bin yıldır tartışılan konu, doğru cevap belli değil. Cumhuriyetin ömrü 14 yıl uzadı, sonuçta bir şey değişmedi.
Tiberius, Caligula, Neron, Domitianus, Commodus, Caracalla, Elagabalus vb. Roma imparatorları. İktidarda gözü dönmüş birer kanlı manyağa dönüştüler; öldürülmekten korkanlarca öldürüldüler. Fena oldu diyeni hiç duymadım, eden bulur dünyası. Lakin örneklerin tümünde katiller, doğrudan ya da dolaylı olarak iktidara oynayanlardı. Motivasyonun ne kadarı adalet sevdasıydı, ne kadarı iktidar hırsı, belli olmaz.
Dublin, Kanlı Pazar, 1920. Bir günde İngiliz emniyet ve istihbaratının önde gelen 14 elemanını indirdiler. İngiliz polisi darmadağın oldu, istihbarat çöktü. Bir buçuk yıl sonra İrlanda’nın bağımsızlığına giden yolda kilit olaydı derler.
31 Temmuz 1914 Jean Jaurés suikasti. Fransa’nın Dünya Harbi’ne girişini önleyebilecek olan tek kişiydi, o da gidince başka umut kalmadı. Felakettir, evet. Ama etkili mi? Etkili.
Temmuz 1908’de İttihat ve Terakki komitesi Makedonya’da Şemsi Paşa’yı sokak ortasında kurşunlattı. Arnavut isyanını bastırmakla görevli ordu komutanıydı. Birkaç gün sonra olayı soruşturmak için İstanbul’dan gönderilen komutan da (adı neydi?) trenden iner inmez vuruldu. Meşrutiyetin ilanı bu sayede gerçekleşti. Yapmasalar hepsi herhalde tutuklanırdı. Bugün ne Talat’ı ne Mustafa Kemal’i duymuş kimse olmazdı.
Sonradan aziz mertebesine çıkarılmasına bakmayın, Abraham Lincoln tarihin en kanlı ve korkunç katliamlarından birinde başkumandandı. Öldürülmesi bir işe yaramadı, aksine belki Güney’e yönelik baskının artmasına yol açtı. Ama düşün: çağın en ünlü aktörlerinden biri, tiyatronun ortasında çekip başkanı vuruyor, sonra sahneye çıkıp Latince “Sic semper tyrannis” (zalimin sonu hep böyledir) diye replik geçiyor. Var mı bundan daha şık bir hareket?
Eichmann’ın Arjantin’den kaçırılıp İsrail’de yargılanması açıkça yasadışı bir intikam organizasyonuydu. Ona bakarsan Nürnberg yargılamalarının da pek hukuka gelir yanı yoktur: Güçlüydüler, gerekeni yaptılar. Peki, elinde İsrail gibi bir devletin ya da galip orduların yoksa, dünyanın galipleri haklı davana kıçını dönüp kendi dertlerine düşmüşse, Nürnberg’de ve Eichmann davasında onların sağladığı adaleti sen nasıl sağlayabilirsin?
Burada da Nürnberg mahkemesi kurulmadı değil, kuruldu. Savaş suçlularını yargılamak için Aralık 1918’de İstanbul’da kurulan Divan-ı Harb-i Örfi’de idam edileceklerin başında Talat, Enver, Cemal, Sait Halim ve Bahattin Şakir vardı. Beceremediler. Ellerinden kaçırdılar, Almanya’ya söz geçiremediler ya da geçirmek istemediler, Türkiye içinde kontrolü kaybettiler. Mahkemenin yapması gereken işi yapmak, muhtemelen devletlerin de göz yummasıyla, bir avuç fedaiye düştü.
Mahkeme yoluyla assalar daha iyi olurdu sanırım. Sonrası için daha iyi bir emsal oluştururdu. Uğraşmadılar. Fedaiye yaptırmak hem daha ucuz, hem İngiltere ile Türkiye’nin arasını boş yere açmaya ne lüzum var?

10 comments:

  1. hocam bir ara amerikan iç savaşı hakkında yazı yazarsınız umarım olaya bir de sizin açınızdan bakarız.

    ReplyDelete
  2. Talat pasa gibilerinin suikast sonucu oldurulmeleri talat gibiler icin bir mukafattir. Talat ermenilerce oldurulmeseydi sonu ya ali kemal ya dr nazim ya da topal osmanin ki gibi olurdu. Ermeniler talat gibi alcaklarin oldurulmesiyle kendilerini en az 40 yil boyunca kendilerini yok yere avuttular. Ermeni soykirimi meselesini de baya bir rafa kaldirdilar

    ReplyDelete
  3. Suikast'ın yanına bir de idam ve modern dönemde kullanılışı hakkında birşeyler ekleyebilseniz güzel olur.

    ReplyDelete
  4. Bir Lahza-i Teahhûr

    ………………
    Ey şanlı avcı, dâmını beyhude kurmadın!
    Attın… fakat yazık ki, yazıklar ki vurmadın!

    Tevfik Fikret
    18 temmuz 1906

    ReplyDelete
  5. Ermeni Nemesis grubunun İngilizlerden yardım aldığı zaten söyleniyor. Ermeniler Sait Halim paşayı yanlışlıkla öldürdüler, asıl hedef başkasıydı. Enver istişhad etti, öyle öldü. Cemal Paşa'nın olmesini isteyen Ermeniler değil Ingilizlerdi, boylece Mustafa Kemal Türkiye'de rakipsiz lider oldu.

    Enver'den sonra Dr. Nazım'ı Bolşevikler Rusya'dan kovdular, Almanya'ya gitti. Almanya'da devamlı saklanarak, geceyarıları ev taşıyarak, Nemesis'ten kılpayı kurtulabildi. Mustafa Kemal'e yalvar yakar mektuplar yazdıktan sonra Türkiye'ye dönebildi. Fakat sadece dört sene sonra Dr Nazım'la, Kara Kemal(Küçük Efendi) Kemalistler tarafından idam edildi.

    Doktor Nazım'ın kızı yıllar sonra Giraudların yatında Atatürk ile karşılaşır. kızın gençliğinden ve güzelliğinden etkilenen Atatürk, "sen kimin kızısın bakalım" diye sorar. Kızın cevabı Atatürk'ü oldukça üzecektir; "ben astırdığınız doktor Nazım beyin kızıyım paşam" der.

    Daha detayı burada,

    https://tr-tr.facebook.com/notes/sena-tarih-edebiyat/ittihat-ve-terakki-nin-önemli-isimlerinden-doktor-nazim-bey/10151763133282057/

    ReplyDelete
  6. Bu güncel siyasi problemlerle ilgili olası bir çözüme dair tarihsel açıdan yapılan bir bakış ve değerlendirme. Olabilir esasında. Günümüzde gerçekleşecek benzer bir eylem yüksek ihtimal çözüm olmaz, belki çeşitli yönlerden daha ağır problemler getirebilir. Ama tarihsel ve sembolik olarak gerçekleştirilen eylemin sic semper tyranniis mesajı derin ve etkili olacaktır. Güncele değilse de geleceğe kesin ve "doğru" bir etkisi ve mesajı olacaktır.

    ReplyDelete
  7. Tam sadece Talat Paşa ve Bahattin Şakir suikastleri fedaî işi diyecektim ki, Derdo bey tafsilatlı bir şekilde açıklamış. Hiç bir zaman ne savaşa, ne de tehcire taraftar olmamış, etliye sütlüye bulaşmamış, olaylardan da en fazla Sultan Reşad kadar haberdar edilmiş bahtsız Mısır Prensi, resmen bok yoluna gitti. Cemal Paşa’yı vuran tetikçi Ermeni olmakla birlikte, bu daha ziyade ‘Ermeniler yaptı’ görüntüsü verilen ve bence –evet Atatürk’e rakip olmasın diye- fakat İngilizler değil, Çeka tarafından organize edilmiş karanlık bir suikastti. Enver Paşa malum, O da İslamcılığın dozunu kaçırınca Bolşevikler tarafından öldürüldü, Fedaîler tarafından değil.

    ReplyDelete
  8. Did you ever hear the tragedy of Julius Caesar?
    Caesar was a dictator of Rome, so powerful and so wise.
    He became so powerful... the only thing he was afraid of was, losing his Senate, which eventually, of course, he did.
    Unfortunately, he taught his apprentice, Marcus Junius Brutus, everything he knew, then he killed him.
    Ironic. He could save others from the Senate... but not himself.

    ReplyDelete