Tuesday, October 1, 2019

Muhittin, Selahattin

Yazım tutarsızlığına yol açan birçok faktör var. Biri, bir insan ömrü olan 90 yılı aşkın süre içinde imla standartlarının değişmesi. Diğeri eski yazıdan yeni yazıya aktarımdaki problemler. Üçüncüsü bölgelere, sınıflara ve zümrelere göre farklılaşan telaffuz normları; Kürt ve Arap bölgelerinde özellikle belirgin. Dördüncüsü geniş kesimlerde okuma ve yazma alışkanlığının, dolayısıyla imlada standartlaştırma eğiliminin zayıflığı. Beşincisi belki fiziksel kayıtlardan dijital ortama aktarırken oluşan hatalar. Ayrıca sanırım tüm toplumlarda olan bir eğilim, standart isimleri küçük harf oyunlarıyla farklılaştırıp bireyselleştirme isteği.
Rekora giden isimler Alaattin, Selahattin, Muhittin ve Sebğetullah. Mesela Muhittin, 88 bin kişide en az 172 farklı yazım. En doğrusu biliyorsunuz Muhyîü’d-dîn olmalı, “dini ihya eden” anlamında.

Muhittin
64808
Muhyettin
7494
Muhiddin
5809
Mühittin
1424
Muhuttin
1392
Muhyeddin
1287
Mehdin
812
Mühyettin
494
Muhdi
439
Muhitdin
430
Meydin
237
Muhiyettin
216
Muhyiddin
198
Muhyittin
196
Muhuddin
184
Muhettin
164
Möhyettin
154
Mühiddin
139
Muhyedin
125
Meheddin
120
Mühyeddin
118
Mehettin
111
Mühüttin
102
Mihyeddin
71
Mihyettin
66
Muhidin
60
Mahyeddin
58
Muhitin
52
Mahyettin
50
Muhıttin
49
Mehyettin
43
Muhiyeddin
41
Muhuyettin
37
Mehyeddin
36
Mühüddin
35
Mühettin
32
Muhyetin
32
Mihittin
30
Muittin
30
Mühüyettin
26
Muhaddin
24
Muhidtin
24
Mühüttün
23
Muyittin
23
Mihyedin
21
Mühiyettin
21
Muhüttin
21
M.Muhdi
19
Mehiddin
19
Möhyeddin
19
Mühyedin
19
Mıhyeddin
18
Muiddin
18
Meheddin
17
Muhattin
16
Mehyedin
15
Mahaddin
13
Mühdin
13
Muheddin
13
Muhıttın
13
Muhutdin
13
Mehttin
12
Mihdin
12
Mehittin
10
Mihiddin
10
Müeddin
10
Mühüddün
10
Muhuyeddin
10
Mahattin
9
Meyhettin
9
Mihyittin
9
Möhittin
9
Müyeddin
9
Mıhıyettin
8
Mıhyettin
8
Muhdin
7
Muhıddin
7
Mühitin
7
Muhlettin
7
Mühlittin
7
Muyeddin
7
Mehyaddin
6
Mihyiddin
6
Muheldin
6
Muhhittin
6
Muhittini
6
Mühyetin
6
Möhettin
5
Muaddin
5
Müfittin
5
Müheddin
5
Mühedin
5
Muhhiddin
5
Mühıttin
5
Muhttin
5
Muyettin
5
M.Muhuddin
4
Mahieddin
4
Meheyedin
4
Mihidin
4
Mihyaddin
4
Mıhyedin
4
Mohyettin
4
Möyhettin
4
Muddin
4
Muhedin
4
Mühidin
4
Muhitttin
4
Muhiyaddin
4
Muhudin
4
Muhyıttin
4
Mühyittin
4
Muyidin
4
M.Muhittin
3
Meyettin
3
Mıheyedin
3
Muhıdin
3
Muhittın
3
Muhiyddin
3
Muhiyiddin
3
Muhlittin
3
Mühüdin
3
Muhuyyettin
3
Muhyaddin
3
Mühyiddin
3
Mahiddin
2
Mahittin
2
Mahyedin
2
Megeddin
2
Megittin
2
Meyattin
2
Mıhıttın
2
Mihyadin
2
Möheddin
2
Möhlettin
2
Möhüttin
2
Müddin
2
Muhıddın
2
Muhıtdin
2
Mühıttın
2
Muhiyittin
2
Muhuiddin
2
Muhütdin
2
Muhyeddın
2
Muyyettin
2
Mahyuddin
1
Mefyettin
1
Mehattin
1
Mehedın
1
Mıhdin
1
Mihitdin
1
Mihuttin
1
Mohittin
1
Muettin
1
Mufididdin
1
Muheyettin
1
Mühitdin
1
Muhıyıyettin
1
Muhiyyettin
1
Muhüddin
1
Muhüdin
1
Muhuttın
1
Mühüttın
1
Mühüyedin
1
Muhyattin
1
Muhyetdin
1
Muhyettın
1
Muhyıttın
1
Müyettin
1
Muyhittin
1
Müyüttün
1


İkinci örneğimiz Selahattin, yani Salâhü’d-dîn, “dinin sağlamlığı”. 2009 itibariyle Türkiye’de 206 bin kişi bu adın 253 farklı versiyonunu taşıyormuş. (Ayrıca 31 farklı yazımla 6 bin kadar Sulhattin ile birkaç türlü Islahettin de muhtemelen bu listeye eklenmeli.)
Selahattin
150311
Salahattin
17255
Selahaddin
9696
Selahittin
9015
Selahettin
4285
Salahaddin
2406
Selehattin
1601
Salahittin
1452
Selattin
1337
Selahiddin
929
Selahatdin
843
Salahettin
824
Selaattin
770
Selhattin
764
Selaheddin
428
Salahiddin
423
Selatin
371
Selaettin
212
Seladdin
195
Selahatin
167
Selaaddin
155
Salattin
149
Salahatdin
147
Selehaddin
142
Selaittin
133
Salaheddin
128
Selahadin
106
Selatdin
106
Selahitdin
98
Salhattin
97
Selhaddin
92
Sulahattin
72
Selahadtin
66
Selettin
57
Salaattin
54
Selayittin
53
Sellahattin
53
Seleddin
50
Selhatin
49
Salettin
46
Selaeddin
45
Seladin
44
Salhaddin
42
Silahattin
42
Selvettin
39
Selaiddin
37
Selhadin
37
Salahadin
36
Salahatin
35
Selahetdin
33
Saladdin
32
Salatin
31
Selaatdin
31
Salaettin
28
Salatdin
25
Salehattin
25
Selihattin
25
Sülahattin
24
Salahitdin
23
Selayettin
23
Selehatdin
23
Selahiyettin
22
Sallahattin
21
Salhadin
19
Sulahettin
19
Salahattın
18
Selfettin
18
Selahhattin
17
Selehettin
16
Salaaddin
15
Salehettin
15
Sılahattin
14
Salihiddin
13
Selahtin
13
M.Selahattin
10
Selahetin
10
Selahidin
10
Selahuddin
10
Selauddin
10
Seleattin
10
Salahadtin
8
Salahidin
8
Salahtin
8
Selaitdin
8
Seleheddin
8
Salahuddin
7
Salahüttin
7
Salaittin
7
Salattın
7
Salihittin
7
Selâaddin
7
Selaetdin
7
Selahaddın
7
Selahatttin
7
Selahit
7
Selahttin
7
Sılheddin
7
Selahattih
6
Selahuttin
6
Seleaddin
6
Selehadtin
6
Selveddin
6
Sılhittin
6
Sulehettin
6
A.Selahattin
5
Salahüddin
5
Saleddin
5
Saleheddin
5
Salhettin
5
Selaatin
5
Seladtin
5
Selahatitn
5
Selahedin
5
Selahedtin
5
Selalettin
5
Selavettin
5
Selhettin
5
Silahittin
5
Silattin
5
Silhattin
5
Sülahaddin
5
Sülaheddin
5
M.Selatdin
4
Salaatdin
4
Salaeddin
4
Salaydın
4
Salidin
4
Selaahattin
4
Selahaettin
4
Selahatiddin
4
Selahhatin
4
Selahir
4
Selahitin
4
Selayiddin
4
Seleeddin
4
Selefettin
4
Selehatin
4
Seleyettin
4
Selheddin
4
Sellahaddin
4
Sellahatin
4
Sellahettin
4
Sellattin
4
Silahettin
4
Silalettin
4
Sölhattin
4
M.Salahaddin
3
M.Salahattin
3
Salahıttın
3
Salaydin
3
Salehidin
3
Salittin
3
Salledin
3
Salmedin
3
Selaadin
3
Selafettin
3
Selahaattin
3
Selahaittin
3
Selayedin
3
Selaytin
3
Serahattin
3
Silhaddin
3
Sılhaddin
3
Silhadin
3
Sullahattin
3
Salahildin
2
Salahıttin
2
Salahiyettin
2
Salahuttin
2
Salavettin
2
Saldin
2
Saledin
2
Saleettin
2
Salehaddin
2
Şaletdin
2
Salhatin
2
Salihdin
2
Salihettin
2
Salitdin
2
Sallahaddin
2
Selaadtin
2
Selâhaddin
2
Selahaiddin
2
Selahattan
2
Selahhaddin
2
Selahhittin
2
Selahidtin
2
Selahüddin
2
Selaitin
2
Selavattin
2
Selayitdin
2
Seleaettin
2
Seleatdin
2
Seledin
2
Selehittin
2
Selihaddin
2
Sellahittin
2
Sellatin
2
Sellehattin
2
Seradin
2
Serahadin
2
Sulaleddin
2
Sülalettin
2
Sülehhettin
2
M.E.Selahattin
1
Salaahttin
1
Saladin
1
Salaedin
1
Salahaddın
1
Salahaettin
1
Salahatttin
1
Salahedin
1
Salahttin
1
Salehiddin
1
Salehittin
1
Şalettin
1
Salhayettin
1
Saliddin
1
Selaedin
1
Selaetin
1
Selafittin
1
Selahaltin
1
Selahatın
1
Selahatten
1
Selahattinh
1
Selahattiun
1
Selahattn
1
Selahddin
1
Selahdin
1
Selahıddin
1
Selâhiddin
1
Selahiddini
1
Selahittih
1
Selâhittin
1
Selahitttin
1
Selahüttin
1
Selajtın
1
Selattim
1
Selavidin
1
Selayeddin
1
Selayetdin
1
Selehedin
1
Selihatin
1
Selihettin
1
Sellahttin
1
Silahaddin
1
Sılahettin
1
Sılhattin
1
Silhettin
1
Sulahaddin
1
Sülayettin
1
Sülehettin
1
Sullahaddin
1


5 comments:

  1. Sevn Bey, tanıdığım canı en güzel sıkılan insansınız. Ve böyle detaylı çalışmalarınızla bize emeğin ne değerli şey olduğunu hatırlatıyorsunuz. Bu ince çalışmaları hayatım için de önümde bir örnek olarak görüyorum. Selam ile.

    ReplyDelete
  2. Çok ilginç. Çocukluğumdan beri merhum büyükbabamın adı neden Elaettin diye yazılır diye merak ederdim. Halbuki standart Türkçe telaffuz Alattin/Alaaddin'dir.
    Seneler sonra farkına vardım ki Kürtçe üstünlü ayn harfini "e" olarak telaffuz etmeye meğilli. Bilmiyorum bu konuda katılıyor musunuz..
    Aslen Çemişgezek'liyiz, Kürt değiliz.

    ReplyDelete
  3. Bu acaip yazımların bir sebebi de dilin ortografisinin geç belirlenmesi. İlber Ortaylı'nın dediğine göre İngiliz lisanı, Fransız lisanı 18. yy sonlarına değin oturmuş, Türkçe ise ancak 20. yy'da oturmuş. Herkül Millas'a göre Türkiye, ulus devlet modelini batı Avrupa ülkelerinden bir asır sonra benimsedi. Belki bir sebebi de budur. Tabi genel eğitimin, okuma-yazmanın da Ortadoğu'da çok geç yaygınlaşması da başka bir sebep.

    Mesela Osmanlı devrinde de Anadolu ve Rumeli Müslümanları Ali ismini, ekser azim Arapçadaki 'ayn olmadan yazarlardı.

    ReplyDelete
  4. Hocam, şu Muhittin'i, Şerafettin'i bir kenara bırakıp biraz güncele gelsen.Çevremizde kan gövdeyi götürüyor. 70 yıllık NATO çatırdıyor.Ruslarla ne âlemdeyiz? Suriye'nin kuzeyinden Kürtleri tehcir mi ediyoruz ? Ne olacak bu işler ?

    ReplyDelete
  5. Başında M. olanlar nedir iki adlı olanlar mı?

    ReplyDelete