Cumhuriyet öncesi Türkçe kişi adları

Listede 1923 yılından önce doğmuş olup 2009’da hayatta olanlar arasında ‘Türkçe’ ya da ‘Türkçe karışık’ olarak işaretlediğimiz adların dökümünü görüyoruz. ‘Cumhuriyet öncesi Türkçe isim envanteri’ni eksiksiz olarak vermekten uzak bir listedir, çünkü yaştan dolayı çok seyrelmiş bir örnekleme dayanır (listedekilerin en genci 86, en yaşlısı 115 yaşındadır). Yine de isimlerin ‘üslubu’ hakkında bize hayli net bir fikir verir.

Kökeni başka dilden geldiği halde Türkçeleşmiş cins adlarından türetilen isimler (Bayram, Fındık, Portakal, Pamuk, Çelebi) ve Türkçe kurala göre inşa edilmiş bileşikler (Gülsima, Hüdaverdi, Mirzabey, Tazegül) burada Türkçe kabul edilmiştir.

İsimlerin tamamına yakını Anadolu taşrasına aittir. Sivas, Tokat, Amasya yöresinde Alevi olduklarını tahmin edebileceğimiz kesimlerde Türkçe isimlerin çokluğu dikkati çeker. Antalya, Muğla, Burdur tarafında Türkçe yoğunluğu muhtemelen Yörük kültürüne işaret eder. İlginç bir detay, 1918’e de Rus egemenliğinde olan Kars ve Ardahan illerindeki Karapapak/Terekeme toplumuna özgü Türkçe adların bolluğudur.

Bir elin parmakları kadar dahi olsa, İstanbul elitleri arasında İkinci Meşrutiyetin ilk yıllarından itibaren milli ve ideolojik tınılı ‘Yeni Türk’ adlarına rastlanır: Alparslan (1911), Aytekin (1921), Oğuzkan (1921), Yüksel (1922), Kurtuluş (1922), Yılmaz (1923)... Bu tür isimler 1934-35’teki Türkçe isim seferberliğinden sonra patlama şeklinde artış gösterecektir.

Dikkati çeken bir örnek 1921 İstanbul Beyoğlu doğumlu Şaban Suudi Bey kızı Cumhuriyet Hanım’dır. Gerçi Arapça kökten Türkçede üretilen ‘Cumhuriyet’ adını Türkçe saymalı mıyız, emin olamadım.

1894: Döndü (K), Fidan (K), Hanım (K), Neni (K), 1895: Güzel (K), Hatun (K), 1896: Dulkadın (K), 1899: Bayram (E), Bozan (E), Döne (K), Dursun (E), Gözel (K), 1900: Dudu (K), Yeter (K), 1902: Durdu (K), Şahgül (K), 1903: Dede (E), Pullu (K), Temer (E), 1904: Ağçe (K), Gülsün (K), Güneş (K), Pamuk (K), 1905: Ballı (K), Fındık (K), Güller (K), Neslihan (K), 1906: Satılmış (E), Telli (K), 1907: Bibi (K), Sarı (K), Yıldız (K), 1908: Akhanım (K), Çelebi (E), Durkadın (K), Durmuş (E), Dursune (K), Hatın (K), Saruhan (E), 1909: Akkadın (K), Akkız (K), Altun (K), Durali (E), Duran (K), Durdu (E), Hanime (K), İpek (K), Kiraz (K), Saçlı (K), Sırma (K), Yazgül (K), Yosma (K), 1910: Akgül (K), Bala (K), Çakal (K), Çiçek (K), Dursun (K), Fenar (K), Güner (K), Hayırlı (K), İlbeyi (E), İnci (K), Maviş (K), Mavuş (K), Suna (K), Turhan (E), Yaşa (K), Yaşar (K), 1911: Alparslan (E), Ana (K), Bayramhan (K), Buluş (E), Çınar (K), Durna (K), Düne (K), Gülsen (K), Hanteymur (E), Haskadın (K), Şahhanım (K), Yaşar (E), 1912: Anacık (K), Arslan (E), Aynur (K), Bego (E), Bozan (K), Çakır (K), Demir (E), Demire (K), Diri (K), Dönüş (K), Duduş (K), Durak (E), Durane (K), Güler (K), Gülsima (K), Gültekin (K), İlhan (K), Karakaş (K), Neslehan (K), Pulli (K), Sarıkız (K), Yaşime (K), Yaşin (E), 1913: Ağca (K), Ayla (K), Aysel (K), Durcan (K), Durhanım (K), Geyik (K), Gögerçin (K), Gülali (E), Gülverdi (K), Han (K), İncu (K), Karakız (K), Kaya (K), Mirzabey (E), Orhan (E), Sevgili (K), Sevgilli (K), Sevim (K), Sürmeli (E), Tursun (K), Ülker (K), 1914: Ağa (E), Altın (K), Anık (K), Aysan (K), Balahanım (K), Bayram (K), Bektaş (E), Doğan (E), Döndüye (K), Duran (E), Duranca (K), Gönül (K), Guli (E), Gülsan (K), Gülşeher (K), Gümüş (K), Hashatun (K), Hüdaverdi (E), Kabehan (K), Karaman (K), Kaytancı (E), Kılaptan (K), Koyun (K), Menteşe (K), Pambık (K), Petek (K), Sarıgül (K), Sili (K), Sona (K), Süren (E), Tazegül (K), Torun (E), Tumbula (K), Tursun (E), Ülger (K), 1915: Ayten (K), Baci (K), Bekdeş (E), Dura (K), Durhasan (E), Göğüş (K), Hanbegi (K), Hanume (K), Keklik (K), Nano (K), Nenehanım (K), Paşa (E), Portakal (K), Pumpul (K), Sarhan (E), Sevi (K), Yolcu (E), 1916: Afşar (E), Allı (K), Aslan (E), Atabey (E), Avşar (E), Ayçiçeği (K), Aydın (E), Beyler (E), Boybeği (E), Büber (K), Çakıra (K), Çili (K), Daştan (E), Duman (K), Durana (K), Dursuna (K), Gençağa (E), Gökkız (K), Gülhan (K), Gülten (K), Güneşi (K), Güvercin (K), Hüdaver (K), İnce (K), İsmigül (K), Karabey (E), Koçali (E), Mavişe (K), Nenni (K), Nislihan (K), Parlak (K), Sevgül (K), Sevinç (K), 1917: Adıgüzel (K), Ağabey (E), Akana (K), Allahverdi (E), Armağan (K), Ayseli (K), Balabek (E), Bekteş (E), Çapan (E), Çilli (K), Döney (K), Gülahmet (E), Gülen (K), Gülsime (K), Gültekin (E), Gülümser (K), Gülyar (K), Gürsel (K), Hakverdi (E), Haskız (K), Karahan (E), Kaymak (K), Keleş (E), Laçin (E), Oğulhayat (K), Pala (E), Pambuk (K), Safigül (K), Sarı (E), Satılmış (K), Sevgi (K), Tuygun (K), Yazgülü (K), Yazıcı (E), Yiğit (E), 1918: Aliyar (E), Altındal (K), Balabey (E), Balhanım (K), Bebeka (K), Betigül (K), Çakır (E), Diler (K), Durmiş (E), Eren (E), Gövercin (K), Gülce (K), Gülüm (K), Gündoğdu (E), Güzelhan (K), Harika (K), İpek (E), Karaca (E), Kayakız (K), Kınalı (K), Köpük (K), Kulu (E), Panmuk (K), Papiş (K), Paşa (K), Paşabey (E), Sevil (K), Seviş (E), Sürme (K), Şeviş (E), Topgül (K), Torun (K), Yayla (K), Yüksel (K), 1919: Adıgüzel (E), Alaybey (E), Alkız (K), Ayhan (E), Beycan (E), Beyhan (K), Beyzade (K), Bibican (K), Bigüm (K), Bihan (K), Bilhan (K), Bulduk (E), Coşkun (E), Çavuş (E), Çeker (K), Dağıstan (E), Daşdan (E), Dönmüş (K), Durbaba (E), Dursungül (K), Dursunhatun (K), Fındıka (K), Fuliye (K), Giyik (K), Göksen (E), Gökşen (E), Gülücan (E), Güney (K), Güngör (K), İncir (K), Karı (K), Kına (K), Kızyeter (K), Köroğlu (E), Küçükhanım (K), Laçın (K), Liman (E), Namegül (K), Nene (K), Panbuk (K), Puli (K), Selcik (K), Sonı (K), Sürmeli (K), Taştan (E), Tosun (E), Turfanda (K), Yaldız (K), Yılmaz (K), Yurdanur (K), 1920: Ağgül (K), Alay (E), Ayhan (K), Bacey (K), Bebek (E), Bulunmaz (K), Canlar (K), Canşah (K), Doyduk (K), Döndiye (K), Duduhan (K), Dudunaz (K), Durdağı (E), Dure (K), Duru (K), Ebe (K), Elbeği (E), Elma (K), Göze (K), Gulu (E), Gülay (K), Güler (E), Gülşehri (K), Gülterim (K), Gündüz (E), Günnaz (K), Hannene (K), Hanum (K), Hırızmalı (K), İlhane (K), Karabek (E), Karşı (E), Kızlarbeği (K), Koçi (E), Kukuk (K), Küçükkız (K), Nurdan (K), Nurhane (K), Pupul (K), Selçuk (E), Sengül (K), Sevile (K), Sevimbay (K), Şenlik (E), Taşdan (E), Tatlı (K), Umut (E), Yaylagül (K), Zerrigüzel (K), 1921: Afşar (K), Ağali (E), Ağan (E), Ağcahan (K), Alaybegi (E), Allahverdihacı (E), Aysen (K), Aytekin (E), Başkadın (K), Bayrame (K), Bekdaş (E), Beyzade (E), Biber (K), Bilge (K), Cansel (K), Cici (K), Cumhuriyet (K), Çakkal (K), Çetin (E), Çimen (K), Dilek (K), Dudugül (K), Durgadın (K), Durkız (K), Durmuş (K), Dursume (K), Dursunhan (K), Duruş (K), Duygu (K), Dünyamalı (E), Ercan (E), Erdoğan (E), Fener (K), Filiz (K), Gülaçtı (K), Gülağa (E), Gülican (E), Güllühan (K), Gülmehmet (E), Gültan (K), Gümüşi (K), Günnar (K), Hanımzade (K), Hatuney (K), Hatuni (K), İlgi (E), İsmigüzel (K), İsminaz (K), Kabahan (K), Kara (E), Kaya (E), Kayahanım (K), Merme (K), Oğuzkan (E), Sadegül (K), Sancak (E), Sancaktar (E), Selçuk (K), Sili (E), Sol (K), Taşkadın (K), Tekin (E), Telli (E), Tellinaz (K), Tello (K), Uğur (K), Yahşi (K), Yasa (E), Yaşa (E), Yıldırım (E), 1922: Abbaskulu (E), Ağadede (E), Akten (K), Altıntaş (K), Altunkız (K), Arman (K), Aybas (E), Ayfer (K), Baton (K), Belli (K), Beysefa (E), Bulut (E), Dönek (K), Duduye (K), Durfani (K), Durmaz (E), Erten (K), Erzade (E), Fındık (E), Gökçe (K), Gömüş (E), Görçek (K), Güldürsün (K), Gülhüseyin (E), Gülsin (K), Hantemur (E), Haslar (K), Hüdaverdi (K), Işık (E), İlhan (E), Kaçak (E), Kaplan (E), Karaman (E), Kaykusuz (E), Kulihan (E), Kurtce (E), Kurtçe (E), Kurtuluş (K), Kutlu (K), Küçük (E), Küçükkadın (K), Mirsevdin (E), Neneli (K), Nini (K), Nurhan (E), Nurhan (K), Özcan (E), Özgül (K), Papi (K), Papili (K), Punpul (K), Sevgüle (K), Şengün (E), Tanrıverdi (E), Taşdemir (E), Tombuş (K), Tonbul (K), Turcan (K), Tümen (K), Uğurlu (E), Üzüm (K), Vural (E), Yalçın (E), Yıldıze (K), Yüksel (E), Zergüzel (K), 1923: Ağacan (E), Akbal (E), Akça (K), Arman (E), Asen (K), Atabay (E), Aytekin (K), Bacıkalfa (K), Bahalı (K), Binbaşı (E), Birsen (K), Birşen (K), Bulut (K), Cumalı (K), Cumhuriye (K), Çayan (K), Çelebi (K), Çelik (E), Çiçeke (K), Daşdemir (E), Demirzade (K), Döndüke (K), Döni (K), Durhan (K), Düzgün (E), Eğlence (K), Ercivan (E), Erdem (E), Fiyatlı (K), Gelin (K), Gencoali (E), Göksen (K), Gökşen (K), Gülayet (K), Gülse (K), Gültop (K), Günnas (K), Günsel (K), Güzel (E), Hurcihan (K), Huricihan (K), İlbeği (E), Karkaş (K), Kayalı (K), Kızılgül (K), Kuguk (K), Kütük (K), Mermer (K), Mermerşah (K), Mirbey (E), Ocakverdi (E), Özhan (E), Seringül (K), Sevmiye (K), Solmaz (K), Sonna (K), Sürgün (E), Şahigül (K), Şeherli (K), Tabur (E), Taştan (K), Tirfanda (K), Tuğral (E), Tüter (K), Uluğ (E), Ülke (K), Yaşah (K), Yavuz (E), Yaylalı (K), Yeniçeri (E), Yettiye (K), Yılmaz (E), Yolçi (E), Zelgüzel (K).

 

Alfabetik sıra:

Abbaskulu, Adıgüzel, Afşar, Ağa, Ağabey, Ağacan, Ağadede, Ağali, Ağan, Ağca, Ağcahan, Ağçe, Ağgül, Akana, Akbal, Akça, Akgül, Akhanım, Akkadın, Akkız, Akten, Alay, Alaybegi, Alaybey, Aliyar, Alkız, Allahverdi, Allahverdihacı, Allı, Alparslan, Altın, Altındal, Altıntaş, Altun, Altunkız, Ana, Anacık, Anık, Armağan, Arman, Arslan, Asen, Aslan, Atabay, Atabey, Avşar, Aybas, Ayçiçeği, Aydın, Ayfer, Ayhan, Ayla, Aynur, Aysan, Aysel, Ayseli, Aysen, Aytekin, Ayten, Bacey, Baci, Bacıkalfa, Bahalı, Bala, Balabek, Balabey, Balahanım, Balhanım, Ballı, Başkadın, Baton, Bayram, Bayrame, Bayramhan, Bebek, Bebeka, Bego, Bekdaş, Bekdeş, Bektaş, Bekteş, Belli, Betigül, Beycan, Beyhan, Beyler, Beysefa, Beyzade, Biber, Bibi, Bibican, Bigüm, Bihan, Bilge, Bilhan, Binbaşı, Birsen, Birşen, Boybeği, Bozan, Bozan, Büber, Bulduk, Bulunmaz, Buluş, Bulut, Çakal, Çakır, Çakıra, Çakkal, Canlar, Canşah, Cansel, Çapan, Çavuş, Çayan, Çeker, Çelebi, Çelik, Çetin, Çiçek, Çiçeke, Cici, Çili, Çilli, Çimen, Çınar, Coşkun, Cumalı, Cumhuriye, Cumhuriyet, Dağıstan, Daşdan, Daşdemir, Daştan, Dede, Demir, Demire, Demirzade, Dilek, Diler, Diri, Doğan, Döndiye, Döndü, Döndüke, Döndüye, Döne, Dönek, Döney, Döni, Dönmüş, Dönüş, Doyduk, Dudu, Dudugül, Duduhan, Dudunaz, Duduş, Duduye, Dulkadın, Duman, Düne, Dünyamalı, Dura, Durak, Durali, Duran, Duran, Durana, Duranca, Durane, Durbaba, Durcan, Durdağı, Durdu, Durdu, Dure, Durfani, Durgadın, Durhan, Durhanım, Durhasan, Durkadın, Durkız, Durmaz, Durmiş, Durmuş, Durna, Dursume, Dursun, Dursuna, Dursune, Dursungül, Dursunhan, Dursunhatun, Duru, Duruş, Duygu, Düzgün, Ebe, Eğlence, Elbeği, Elma, Ercan, Ercivan, Erdem, Erdoğan, Eren, Erten, Erzade, Fenar, Fener, Fidan, Filiz, Fındık, Fındıka, Fiyatlı, Fuliye, Gelin, Gençağa, Gencoali, Geyik, Giyik, Gögerçin, Göğüş, Gökçe, Gökkız, Göksen, Gökşen, Gökşen, Gömüş, Gönül, Görçek, Gövercin, Göze, Gözel, Gülaçtı, Gülağa, Gülahmet, Gülali, Gülay, Gülayet, Gülce, Güldürsün, Gülen, Güler, Gülhan, Gülhüseyin, Guli, Gülican, Güller, Güllühan, Gülmehmet, Gülsan, Gülse, Gülşeher, Gülşehri, Gülsen, Gülsima, Gülsime, Gülsin, Gülsün, Gültan, Gültekin, Gülten, Gülterim, Gültop, Gulu, Gülücan, Gülüm, Gülümser, Gülverdi, Gülyar, Gümüş, Gümüşi, Gündoğdu, Gündüz, Güner, Güneş, Güneşi, Güney, Güngör, Günnar, Günnas, Günnaz, Günsel, Gürsel, Güvercin, Güzel, Güzelhan, Hakverdi, Han, Hanbegi, Hanım, Hanime, Hanımzade, Hannene, Hantemur, Hanteymur, Hanum, Hanume, Harika, Hashatun, Haskadın, Haskız, Haslar, Hatın, Hatun, Hatuney, Hatuni, Hayırlı, Hırızmalı, Hüdaver, Hüdaverdi, Hurcihan, Huricihan, İlbeği, İlbeyi, İlgi, İlhan, İlhane, İnce, İnci, İncir, İncu, İpek, Işık, İsmigül, İsmigüzel, İsminaz, Kabahan, Kabehan, Kaçak, Kaplan, Kara, Karabek, Karabey, Karaca, Karahan, Karakaş, Karakız, Karaman, Karı, Karkaş, Karşı, Kaya, Kayahanım, Kayakız, Kayalı, Kaykusuz, Kaymak, Kaytancı, Keklik, Keleş, Kılaptan, Kına, Kınalı, Kiraz, Kızılgül, Kızlarbeği, Kızyeter, Koçali, Koçi, Köpük, Köroğlu, Koyun, Küçük, Küçükhanım, Küçükkadın, Küçükkız, Kuguk, Kukuk, Kulihan, Kulu, Kurtce, Kurtçe, Kurtuluş, Kutlu, Kütük, Laçin, Laçın, Liman, Maviş, Mavişe, Mavuş, Menteşe, Merme, Mermer, Mermerşah, Mirbey, Mirzabey, Namegül, Nano, Nene, Nenehanım, Neneli, Neni, Nenni, Neslehan, Neslihan, Nini, Nislihan, Nurdan, Nurhan, Nurhane, Ocakverdi, Oğulhayat, Oğuzkan, Orhan, Özcan, Özgül, Özhan, Pala, Pambık, Pambuk, Pamuk, Panbuk, Panmuk, Papi, Papili, Papiş, Parlak, Paşa, Paşa, Paşabey, Petek, Portakal, Puli, Pulli, Pullu, Pumpul, Punpul, Pupul, Saçlı, Sadegül, Safigül, Şahgül, Şahhanım, Şahigül, Sancak, Sancaktar, Sarhan, Sarı, Sarıgül, Sarıkız, Saruhan, Satılmış, Şeherli, Selcik, Selçuk, Sengül, Şengün, Şenlik, Seringül, Sevgi, Sevgili, Sevgül, Sevgüle, Sevi, Sevil, Sevile, Sevim, Sevimbay, Sevinç, Seviş, Şeviş, Sevmiye, Sili, Sırma, Sol, Solmaz, Sona, Sonı, Sonna, Suna, Süren, Sürgün, Sürme, Sürmeli, Tabur, Tanrıverdi, Taşdan, Taşdemir, Taşkadın, Taştan, Tatlı, Tazegül, Tekin, Telli, Tellinaz, Tello, Temer, Tirfanda, Tombuş, Tonbul, Topgül, Torun, Tosun, Tuğral, Tumbula, Tümen, Turcan, Turfanda, Turhan, Tursun, Tüter, Tuygun, Uğur, Uğurlu, Ülger, Ülke, Ülker, Uluğ, Umut, Üzüm, Vural, Yahşi, Yalçın, Yaldız, Yasa, Yaşa, Yaşah, Yaşar, Yaşime, Yaşin, Yavuz, Yayla, Yaylagül, Yaylalı, Yazgül, Yazgülü, Yazıcı, Yeniçeri, Yeter, Yettiye, Yiğit, Yıldırım, Yıldız, Yıldıze, Yılmaz, Yolçi, Yolcu, Yosma, Yüksel, Yurdanur, Zelgüzel, Zergüzel, Zerrigüzel